«Δεν μπορώ να φανταστώ μια πιο όμορφη φράση στον κόσμο, από τη φράση είμαι έγκυος. Και στις δύο μου εγκυμοσύνες αυτή η χαρά και η πληρότητα που ένιωθα ήταν απερίγραπτή. Και μπορώ να πω πως και τις δύο φορές τα πράγματα πήγαν περισσότερο από καλά. Αυτός ήταν και ο πρώτος λόγος, που, όταν η συνονόματη μου Κατερίνα μου ζήτησε να γίνω παρένθετη μητέρα στο παιδί της, συμφώνησα. Η Κατερίνα είναι μια γυναίκα που από πολύ μικρή ήξερε πώς δε μπορούσε να ζήσει τη μητρότητα. Σκληρό πολύ για μια γυναίκα που αγαπάει τόσο τα παιδιά. Γι’ αυτό και η απόφαση μου ήταν γρήγορη. Είπα το «ναι».
Το πρώτο (δύσκολο) ηθικό δίλημμα
Η πρώτη δύσκολη στάση αυτού του ταξιδιού ήταν η εμβρυομεταφορά. Συχνά μπερδεύουμε την παρένθετη μητρότητα με τη δωρεά ωαρίων. Στη δωρεά ωαρίων χρησιμοποιείται το γενετικό υλικό της δότριας, η γονιμοποίηση γίνεται από το σπέρμα του συζύγου και τα έμβρυα τοποθετούνται στη μήτρα της συζύγου, η οποία και θα τα κυοφορήσει. Στην περίπτωσή μου (ως παρένθετη) το γενετικό υλικό, δηλαδή τα ωάρια, ανήκαν στη σύζυγο, και τα έμβρυα που δημιουργούνται εμφυτεύτηκαν στη δική μου μήτρα. Ήμουν αποφασισμένη αλλά όχι και προετοιμασμένη για την φράση που άκουσα από τη γιατρό που με πλησίασε κρατώντας μια μεγάλη σύριγγα στο χέρι: «Λοιπόν, πόσα έμβρυα θα βάλουμε;». Έχοντας ήδη δύο παιδιά μου φάνηκε σχεδόν αδύνατο να πρέπει να διαλέξω αν θα έβαζε δύο-τρία ή τέσσερα. Ήξερα ότι όσα περισσότερα έμβρυα «φυτευτούν», τόσο περισσότερες είναι και οι πιθανότητες επιτυχίας. Αυτή ήταν και η πρώτη δύσκολη απόφαση μια και μωρά δεν θα ήταν καν δικά μου. Αλλά συνέχισα με σύμμαχο τη φύση!».
Το καλύτερο κομμάτι της παρένθετης μητρότητας είναι το να καταλαβαίνεις ότι το έκανες για τους σωστούς λόγους
«Αλήθεια τι είναι παρένθετη;»
Αυτή ήταν η πιο συχνή ερώτηση που μου έκαναν οι άνθρωποι όταν τους έλεγα ότι κυοφορώ ένα μωρό ως παρένθετη. Στην πραγματικότητα όμως αυτό που ήθελαν να ρωτήσουν είναι: «πώς είναι να φέρνεις στον κόσμο ένα μωρό που πρόκειται να το δώσεις». Εγώ έμεινα στο πρώτο σκέλος της ερώτησης: «Πώς είναι να φέρνεις στον κόσμο ένα μωρό;». Η απάντηση είναι απλά «μαγικό». Καταλαβαίνω γιατί σε κάποιους ανθρώπους φαίνεται αδιανόητο να καταλάβουν το πώς δίνει μια γυναίκα το μωρό ης. Δεν είχε συναισθήματα γι’ αυτό; Δεν δένεται; Πόσο άπονη είναι; Εγώ έχω μια δική μου εξήγηση πάνω στο θέμα. Και η δική μου εξήγηση επικεντρώνεται όχι στην παρένθετη μητρότητα, αλλά στη μητρότητα.
Κάθε μητέρα είναι μητέρα όλου του κόσμου
Καθώς τα παιδιά μας μεγαλώνουν αποσυνδεόμαστε από τη διαδικασία της γέννησης, αλλά τα αγαπάμε όλο και περισσότερο. Η αγάπη μας γι’ αυτά θεριεύει με την πάροδο του χρόνου. Αυτή είναι η φύση και προς τα εκεί μας καθοδηγεί. Προς την απόλυτη αγάπη. Η αγάπη αυτή (η μητρική ή και η γονεϊκή βέβαια) είναι και το θεμέλιο της κοινωνίας μας.
Κατά τη γέννηση ενός μωρού που κυοφορείς για λογαριασμό άλλων, αυτό το αίσθημα σύνδεσης είναι διαφορετικό αλλά εξίσου βαθύ. Ο καλύτερος τρόπος για να το περιγράψω είναι ως ένα αίσθημα βαθιάς προστατευτικής αγάπης, αλλά όχι με έναν πλήρη, γονεϊκό τρόπο. Υποθέτω ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο ένας ενήλικας μπορεί να αισθάνεται για τις ανιψιές ή τους ανιψιούς του. Είναι μια βαθιά σύνδεση που ενεργοποιεί μια φυσική αγάπη, μια αγάπη που κάθε γυναίκα νιώθει βλέποντας ένα μωρό, ένα παιδί. Πρόσφατα διάβασα κάποιες μελέτες που αφορούσαν τις μόνιμες αλλαγές στο σώμα μιας γυναίκας που προκύπτουν από τη μεταφορά ενός άλλου ατόμου με διαφορετικό DNA – μέσα της. Οι μελέτες έδειξαν ότι όταν μια γυναίκα «μεταφέρει» ένα μωρό, τμήματα των κυττάρων του μωρού και το DNA παραμένουν στο σώμα της για χρόνια μετά τη γέννηση, πιθανώς επ ‘αόριστον. Και αυτό είναι απλώς συναρπαστικό.
Το πρώτο και …τελευταίο αντίο.
Όταν γέννησα το μωρό της Κατερίνας ήξερα πώς δεν θα το ξαναδώ ποτέ. Και όχι, δεν πόνεσα. Το μωρό ζει ευτυχισμένο τώρα με την οικογένειά του αλλά εγώ εξακολουθώ να αισθάνομαι μια σπλαχνική φυσική σύνδεση με αυτό. Νομίζω ότι και άλλες παρένθετες μητέρες να ρωτούσατε θα σας έλεγαν ότι δε νιώθουν θλίψη όταν αποχωρίζονται το μωρό, παρόλο που «ναι έχουν προλάβει να δεθούν μαζί του». Εντάξει σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει μια επιλόχεια κατάθλιψη, αλλά αυτό είναι άλλο. Όμως θλίψη για την απώλεια του μωρού δεν θα νιώσει. Άλλωστε τα κίνητρα για να γίνει μια γυναίκα παρένθετη μητέρα είναι δύο: Η αγάπη της για την περίοδο της εγκυμοσύνης και η επιθυμία της να βοηθήσει τους άλλους να γίνουν γονείς. Το καλύτερο κομμάτι της παρένθετης μητρότητας είναι το να καταλαβαίνεις ότι το έκανες για τους σωστούς λόγους. Και αυτό το νιώθεις μόνον όταν παραδίδεις αυτό το μικρούλι που έβγαλες από μέσα σου στους δύο του γονείς. Εκείνο το δάκρυ που βλέπεις στα μάτια τους, άξιζε τα πάντα!
