Ευτυχία: O Βίος και η Πολιτεία της μεγάλης στιχουργού

Τη δεκαετία του ’50 δεν υπήρξαν πολλές γυναίκες που τόλμησαν στη ζωή τους να καταφέρουν κάτι έξω από τη συζυγική τους στέγη και τις υποχρεώσεις τους. Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, όμως, δεν ήταν όπως οι περισσότερες, δεν μπορούσε να μπει σε στεγανά. Ήταν μια εκρηκτική, μεγαλειώδης γυναίκα, ένα «αντράκι», σπάνιο είδος για εκείνη την εποχή. Όλοι παραδέχονται πως είναι από τις σπουδαιότερες στιχουργούς. Έχει μελοποιηθεί από τον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Μανώλη Χιώτη, τον Απόστολο Καλδάρα,  τον Αντώνη Ρεπάνη και τον Μπάμπη Μπακάλη.

Γεννήθηκε το 1896 στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας. Φοίτησε στο ξακουστό Γυμνάσιο της Σμύρνης και σπούδασε δασκάλα. Το 1911 παντρεύτηκε τον κατά 20 χρόνια μεγαλύτερό της Κωστή Νικολαΐδη, με τον οποίο απέκτησε δυο κόρες, την Καίτη και τη Μαίρη. Όταν τη ρώτησαν γιατί χώρισε η απάντηση ήταν «γιατί μπούχτισα»!

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της και να έρθει όπως πολλοί πρόσφυγες τότε στην Αθήνα.

Θα περίμενε κανείς πως θα εργαζόταν ως δασκάλα. Εκείνη όμως, την τράβηξε ο χώρος του θεάματος και έγινε ηθοποιός. Το θέατρο την συνεπήρε από πολύ νωρίς και έγινε η αιτία να διαλύσει τον πρώτο της γάμο για να γίνει «θεατρίνα». Εργάστηκε για χρόνια σε θεατρικές σκηνές και σε μπουλούκια (όπως έλεγαν τότε τους περιοδεύοντες θιάσους), ενώ μια εποχή είχε δουλέψει και στο θέατρο της Μαρίκας Κοτοπούλη. Έπαιξε κλασικούς και σύγχρονους ρόλους, ενώ εξέδωσε 2 ποιητικές συλλογές: Πνοές και Άρπα και Φλογέρα, με έντονες επιρροές από τον Ιωάννη Γρυπάρη και τον Κώστα Κρυστάλλη. Η ενασχόλησή της με την ποίηση και η πλούσια ψυχική της καλλιέργεια, τη βοήθησαν όταν ξεκίνησε να γράφει στίχους λαϊκών τραγουδιών το 1948.

«Στο θέατρο κάθισα 11 χρόνια. Έπαιξα στην Κοτοπούλη. Σε διάφορους θιάσους. Έπαιξα και μεμονωμένες παραστάσεις, καταλαβαίνετε, στα μπουλούκια. Από εκεί ξεκινά ο ηθοποιός! Μετά βγήκα στο βαριετέ. Το οποίον, το βαριετέ δίνει Άδεια. Εφόσον συνταξιοδοτούμαι, καταλάβατε; Και βοήθησα το κορίτσι μου και τον γαμπρό μου τον Μανέλλη τότε, και έκανα κάτι κι εγώ. Πήγαινα μαζί τους στις τουρνέ παντού. Κατόρθωσα και βγήκα στο θέατρο και σώθηκα.»

Λίγο νωρίτερα, το 1932, γνώρισε τον άνδρα της ζωής της, τον Γεώργιο Παπαγιαννόπουλο, ο οποίος ήταν αστυνομικός. Κράτησε το επώνυμό του και μ’ αυτό έκανε καριέρα. Στα τέλη της δεκαετίας του ’40, είχε επιτύχει την στιχουργική αρτιότητα, με τέλεια δομή και εντυπωσιακή αμεσότητα στα τραγούδια της. Στις 15 Μαρτίου του 1951, κυκλοφόρησε τον πρώτο της δίσκο «Για μια γυναίκα χάθηκα», σε μουσική του Βασίλη Τσιτσάνη. Έκτοτε συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες, γράφοντας μερικές από τις μεγαλύτερες μουσικές επιτυχίες. Στην αυγή του 1960, χάνει τη μεγαλύτερή της κόρη Μαίρη.

Ήταν εκρηκτική φύση, με περιπετειώδη ζωή και δεν έδωσε ποτέ την πρέπουσα εκτίμηση στο έργο της. Έγραφε συνεχώς και όπου έβρισκε, ενώ πουλούσε τα τραγούδια της για ένα κομμάτι ψωμί. Ήταν μόνιμα σε δύσκολη οικονομική θέση. Μάλιστα, δεν επεδίωξε την κατοχύρωση των στίχων στο όνομά της. Το μόνο που την ενδιέφερε, ήταν να τα πουλάει με το κομμάτι (200 έως 300 δραχμές) και να διοχετεύει τα έσοδά της από την στιχουργική στο μεγάλο της πάθος που ήταν η χαρτοπαιξία. Γι’ αυτό τον λόγο δεν έχει διαπιστωθεί με ακρίβεια πόσα από τα πολλά τραγούδια της που μελοποιήθηκαν της ανήκουν. Σε ερώτηση που της είχε γίνει για τα τραγούδια που έδωσε ανωνύμως είχε απαντήσει:

«Σχεδόν όλα τα καλά. Δυο πόρτες έχει η ζωή. Αυτό το έγραψα όταν πέθανε το παιδί μου. Στον τάφο της. Μη με ρωτάτε και σήμερα προπάντων. Ένα άλλο, τα Ηλιοβασιλέματα, υπέροχο τραγούδι, επιτυχία , ναι!».

 Έγραψε πάρα πολλά κορυφαία λαϊκά τραγούδια, τα οποία θυσίασε για να χρηματοδοτεί το τεράστιο πάθος που είχε με τη χαρτοπαιξία. Έπαιζε με τις ώρες σε βαθμό αρρώστιας. Αυτό ήταν το  καταφύγιό της. Σύμφωνα με δηλώσεις της, έχει γράψει χιλιάδες τραγούδια τα οποία μπορεί να μην μάθουμε ποτέ ότι της ανήκουν:

«Πάνω από 1000. Πάρα πολλά έγραψα, που να τα θυμάμαι! Χρυσό μου ξέρεις τι έκανα εγώ; Εγώ πηδούσα ωσάν το κατσίκι τότε που τα έγραφα αυτά. Τώρα είμαι άρρωστη, γριά. Δεν επιτρέπεται να αρρωστήσει η γριά; Ε! Άσε με τώρα. Όλα, όλα πουλημένα για 200-300 δραχμές. Τα Ηλιοβασιλέματα για 250 δραχμές. Τα Καβουράκια για 200 δραχμές. Το Δυο Πόρτες έχει η ζωή 250 δραχμές. Και στρώσε μου να κοιμηθώ, τότε που έβγαζα συνέχεια, για 100, για 200 δραχμές. Περασμένες μου αγάπες, Μου σπάσανε τον Μπαγλαμά. Έκανα και χαρτί: «Παραιτούμαι των συγγραφικών μου δικαιωμάτων», έγραφα για να αρπάξω τα 200 και τα 50 φράγκα και να πα’ να παίξω χαρτιά».

Όταν βγήκε να διεκδικήσει την πατρότητα των στίχων για τα Καβουράκια, ο Βασίλης Τσιτσάνης τη διέψευσε. Αντίθετα, ο Στέλιος Καζαντζίδης  παραδέχτηκε ότι οι στίχοι για το σπουδαίο Δυο πόρτες έχει η ζωή ήταν δικοί της.

Έζησε μια ζωή γεμάτη περιπέτεια, πάθη  και τραγωδίες χωρίς να παραιτηθεί ποτέ και χάρισε στο ελληνικό πεντάγραμμο μερικές από τις σπουδαιότερες επιτυχίες, προσθέτοντας το όνομα της σε περίοπτη θέση στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού.

 Η συγκλονιστική ταινία κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα (από 22/12) σε DVD με το 7ΜΕΡΕΣ TV και την επόμενη (από 29/12) κυκλοφορεί το βιβλίο με τα αυθεντικά χειρόγραφα.