Όταν λέω τι δουλειά κάνω, η πιο συχνή ατάκα που ακούω είναι: «Το αφεντικό μου σίγουρα χρειάζεται έναν άνθρωπο σαν εσένα. Είναι κυριολεκτικά psycho». Όσοι μου το λένε, μπορεί να μη χρησιμοποιούν σωστά τον όρο psycho, όμως αυτό που πραγματικά θέλουν να πουν είναι ότι ο προϊστάμενός τους τούς φέρεται άσχημα, τους μιλάει απότομα, τους διακόπτει, δεν τους δείχνει σεβασμό, δεν τους λέει ποτέ “ευχαριστώ” ή «μπράβο, καλή δουλειά». Θέλουν να περιγράψουν το αφεντικό τους ως πολύ ανταγωνιστικό, υπερβολικά απαιτητικό, απάνθρωπο, απαξιωτικό, πραγματικό bully.
Η Κ. έφτασε σε μένα αναζητώντας βοήθεια για να αντέξει μία «αβάσταχτη» καθημερινότητα. «Όταν έπιασα αυτή τη δουλειά, ξυπνούσα πριν το ξυπνητήρι. Ήμουν τόσο ενθουσιασμένη που δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Ήμουν γεμάτη ενέργεια και ιδέες για να προσφέρω στην ομάδα και να συμβάλλω στην επιτυχία της εταιρείας. Έμενα πολύ πιο αργά από το ωράριό μου, όχι για να εντυπωσιάσω αλλά γιατί μου αρέσει πολύ η δουλειά μου. Δεν κοίταξα ποτέ ρολόι, ούτε ζήτησα υπερωρίες. Μετά από ένα χρόνο στην ομάδα του Π. νιώθω πιο κουρασμένη από ποτέ. Δυσκολεύομαι να σηκωθώ από το κρεβάτι, δεν βρίσκω τίποτε να με τραβάει στο γραφείο, δεν έχω κανένα λόγο να πάω παρά μόνο τα λεφτά που τόσο πολύ χρειάζομαι. Που είναι η όρεξή μου; Που είναι τα όνειρά μου;»
Η Κ. είναι ένας από τους πολύ δυναμικούς νέους εργαζόμενους που δίνει στον επαγγελματικό της χώρο πολύ περισσότερα από όσα παίρνει. Τι έχει ανάγκη η Κ. και δεν παίρνει;
- Αναγνώριση
- Εκτίμηση
- Σεβασμό
- Ευκαιρίες για προσωπική εξέλιξη και διάκριση
- Προσωπική επαφή
- Θετική διάθεση
- Εμπιστοσύνη
- Ανοιχτή επικοινωνία
- Ξεκάθαρους στόχους
- Όραμα
Η Κ. με αναζήτησε όταν συνειδητοποίησε ότι η απογοήτευσή της στη δουλειά είχε απλώσει αρνητική ενέργεια και στην προσωπική της ζωή. Ήταν οξύθυμη, δεν είχε διάθεση να βγει, σταμάτησε το γυμναστήριο, ήταν μίζερη και γκρινιάρα. Δεν αναγνώριζε τον εαυτό της. Έρευνα του Harvard Business Review αποκαλύπτει αυτό που όλοι λίγο πολύ καταλαβαίνουμε: ένα εργασιακό περιβάλλον που εστιάζει στο αποτέλεσμα χωρίς να δίνει σημασία στις μεθόδους, που δεν δίνει κίνητρα και ξεκάθαρους στόχους, που δεν λαμβάνει υπόψη του την ανθρώπινη διάσταση του εργαζομένου αλλά τον αντιμετωπίζει μηχανιστικά και απρόσωπα, αφήνει το αποτύπωμά του βαθύ και στην προσωπική ζωή των εργαζομένων. Με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος δυσαρεστημένων, άνευρων, χωρίς όραμα εργαζομένων και μαζί απογοητευμένων, θλιμμένων, κουρασμένων ψυχικά ανθρώπων γενικά.
Όσοι εργαζόμενοι υπομένουν τοξικά αφεντικά είναι πολλοί περισσότεροι από όσους αποφασίζουν να αναζητήσουν καλύτερη τύχη, ιδιαίτερα σε ένα τόσο μεταβαλλόμενο και ανασφαλές εργασιακό πλαίσιο όπως διαμορφώνεται μέσα στην πανδημία.
Για εκείνους που μένουν, υπάρχουν τρόποι να ελαφρύνει η καθημερινότητά τους. Μπορούν να χτίσουν το δικό τους τείχος ανοσίας και να προστατευτούν για όσο μείνουν στον ίδιο εργοδότη. Να κάποια από αυτά. Εσύ μπορείς να προσθέσεις τα δικά σου και να τα μοιραστείς με μας μαζί με τη δική σου αντίστοιχη εμπειρία:
Θα μείνεις ή θα φύγεις;
Πριν απαντήσεις, πάρε χρόνο να σκεφτείς πόσο και πως επηρεάζεσαι συναισθηματικά και πνευματικά μέσα στο 8ωρό σου. Τι έχει αλλάξει στη ζωή σου; Στη διάθεσή σου; Πόσο αισιόδοξη είσαι για το παρόν σου και το μέλλον σου;
Κάνε καλά τη δουλειά σου
Αν τελικά αποφασίσεις να μείνεις, είναι σημαντικό να μην γκρινιάζεις και κυρίως να μη γίνεσαι στόχος του manager σου. Αυτό δε σημαίνει να ανέχεσαι τα πάντα. Αντίθετα, σημαίνει να είσαι σωστός επαγγελματίας κάτι που δεν θα περάσει απαρατήρητο από τους συναδέλφους σου αλλά και από τα ανώτερα στελέχη της εταιρείας. Ναι, με αυτό τον τρόπο είναι πιθανό την επιβράβευση να την πάρει ο manager. Κάτι πολύ συνηθισμένο, πρόκειται για πολύ ρεαλιστικό σενάριο που σε καλεί να δεις τη σκληρή πλευρά της εργασιακής πραγματικότητας.
Κράτα γερά, μην παρασυρθείς.
Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν την ιδιαίτερη ικανότητα να σε κάνουν συμπρωταγωνιστή στο δράμα τους. Θα σου πουν τη δική τους τραγική ιστορία, πόσο δύσκολη είναι η δική τους πραγματικότητα, πόσο δυστυχείς είναι και οι ίδιοι, πόσο ελάχιστη ή καθόλου βοήθεια έχουν από τη διοίκηση. Μην μασήσεις! Αυτή είναι η δική τους πραγματικότητα για την οποία είναι υπεύθυνοι μόνο αυτοί. Εσύ δείξε σεβασμό, μίλα τους θετικά, ή τουλάχιστον προσπάθησε να αντισταθείς σε αρνητικά σχόλια. Αν έχεις ανάγκη να ξεθυμάνεις, κάνε το έξω από τη δουλειά.
Το κουτσομπολιό είναι πολύ κακή ιδέα
Αν εσύ έχεις θέματα με το manager σου, το πιο πιθανό είναι ότι δεν είσαι μόνη σου. Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθείς σε συζητήσεις με τους συναδέλφους σου που όμως δεν βγάζουν πουθενά. Αντίθετα, είναι ένας φαύλος κύκλος που δεν δίνει λύσεις. Καθώς τίποτε δεν μένει κρυφό, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να εκτεθείς και αυτή τη φορά το αφεντικό θα έχει δίκιο.
Κράτα ημερολόγιο
Αν νιώθεις ότι ο προϊστάμενός σου έχει ξεπεράσει τα όρια της ευπρέπειας και της αξιοπρέπειας, είναι καλή ιδέα να κρατάς σημειώσεις από συγκεκριμένες εκφράσεις ή περιστατικά χωρίς να υπερβάλλεις αλλά και χωρίς να ωραιοποιείς. Ποτέ δεν ξέρεις αν και πότε θα σου χρειαστούν.
Μην τινάζεις την καριέρα σου στον αέρα
Έρευνες που έγιναν παγκοσμίως δείχνουν ότι αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος των νέων εργαζομένων προκειμένου να μιλήσουν ευθέως στον προϊστάμενό τους για τη συμπεριφορά του απέναντί τους. Δεν είναι το εισόδημα, είναι τα αντίποινα. Είναι η υποψία ότι το αφεντικό τους έχει τη δύναμη και τις γνωριμίες ώστε να τους δυσκολέψει τη ζωή μέσα όσο και έξω από το γραφείο. Πολλοί πιστεύουν ότι καλύτερα να συμβιβαστούν με ό,τι έχουν, παρά να μιλήσουν ανοιχτά και ξεκάθαρα. Προσωπικά, πιστεύω ότι σε αυτό το σημείο πρέπει να ξανασκεφτείς αν πραγματικά θέλεις ή όχι να μείνεις σε αυτή τη δουλειά ούτως ή άλλως.
Δεν θα είναι για πάντα
Παρηγοριά αυτό δεν είναι, είναι όμως μια πραγματικότητα. Οι περισσότεροι τοξικοί διευθυντές σχεδιάζουν πάντα το επόμενό τους επαγγελματικό βήμα με στόχο εξουσία, ή κοινωνικό στάτους ή χρήματα ή και τα τρία. Καθώς περιμένεις να τους δεις να αποχωρούν, προσπάθησε να εκμεταλλευτείς τα θετικά τους σημεία και ταυτόχρονα να αναπτύξεις τις δικές σου δεξιότητες μαθαίνοντας από τα δικά τους λάθη.
Εσύ θα είσαι καλύτερο αφεντικό;
Όλα τα παραπάνω οδηγούν στη δική σου επαγγελματική και συναισθηματική εξέλιξη. Ένας κακός manager γίνεται μάθημα, ένα παράδειγμα προς αποφυγή. Τα δικά του αδύναμα σημεία μπορούν να γίνουν τα δικά σου δυνατά και να σε κάνουν τον leader του 21ου αιώνα που με συμπόνοια, κατανόηση, ανθρωπιά και αξιοπρέπεια θα αναδειχθείς σε πρότυπο αφεντικού και πάνω από όλα ανθρώπου.
Στέλλα Ράπτη, Executive & Leadership Coach, head of content @ www.impactalk.gr
