Ο κορονοϊός ανέδειξε, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και πληθώρα νέων συναισθημάτων. Ένα από αυτά είναι, σίγουρα, η τοξική θετικότητα.
Η τοξική θετικότητα ως όρος ακούστηκε πολύ μέσα στα 2μιση χρόνια της πανδημίας, όπου κληθήκαμε όλοι να αντιμετωπίσουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και βιώσαμε πρωτόγνωρα συναισθήματα. Αλήθεια, εσύ πόσες φορές άκουσες ότι αυτό που νιώθεις «είναι υπερβολικό»;
Τι είναι η τοξική θετικότητα;
Είναι η πεποίθηση ότι ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολη είναι μια κατάσταση εγώ θα «σκέφτομαι μόνο θετικά». Μεγάλη παγίδα αυτός ο τρόπος σκέψης και επιζήμιος πολλές φορές. Αρνούμαστε μια μεγάλη γκάμα συναισθημάτων, που είναι απόλυτα αναμενόμενο να προκύψουν σε δύσκολες καταστάσεις. Είναι άδικο και ακυρωτικό να αρνούμαι τον πόνο του διπλανού μου.
Με την τοξική θετικότητα, ουσιαστικά, λέω στον άλλον «Πάμε βρε, η ζωή είναι μπροστά. Χαμογέλα και όλα θα γίνουν» . Πολλές φορές, δε, αυτό έχει διπλή ανάγνωση: «Έλα προχώρα», από τη μια, «δεν μπορώ να αντέξω την δυσκολία σου και νιώθω ανεπαρκής να ακούω το πρόβλημα σου, χωρίς να έχω έτοιμη λύση να σου δώσω» από την άλλη. Και γι’ αυτό περνάμε γρήγορα στην επίλυση του προβλήματος και σε ένα αχρείαστο για εκείνη την ώρα pep talk.
Πώς μοιάζει η τοξική θετικότητα και σε τι διαφέρει από την αισιοδοξία;
Η τοξική θετικότητα είναι η υπέρμετρη αισιοδοξία. Δεν είναι κακό να σκέφτομαι και να μπορώ να δω ότι σε κάποιο εμπόδιο μπροστά μου, μπορεί να υπάρχει και η θετική πλευρά.
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή που τα διαχωρίζει ωστόσο.
Ας πούμε, μας τηλεφωνεί η φίλη μας να μας πει απογοητευμένη ότι δεν πήρε την προαγωγή που τόσο περίμενε. Η απάντηση της τοξικής θετικότητας θα έμοιαζε κάπως έτσι :
«Δες το θετικό. Τουλάχιστον έχεις δουλειά σε τόσο δύσκολους καιρούς.»
Έχω χάσει την ευκαιρία να ακούσω τον πόνο της. Έχω μειώσει αυτό που νιώθει και της λέω και πώς «πρέπει» να νιώσει.
Θα μπορούσα να πω καλύτερα:
«Σε καταλαβαίνω, είχες προσπαθήσει πολύ γι’ αυτή την θέση. Πώς νιώθεις; Πώς θα μπορούσα να σε βοηθήσω;»
Πώς γεννήθηκε η τοξική θετικότητα;
Υπάρχει μια κουλτούρα που αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, η οποία μας λέει ότι, αν αγνοήσουμε τον πόνο μας με κάποιον μαγικό τρόπο θα φύγει μακριά. Αυτό προκύπτει ως θέμα και στην κλινική μου εμπειρία. Ψάχνουμε συχνά γρήγορα tips, εύκολες λύσεις για να αντιμετωπίσουμε θέματα με τα παιδιά μας, για παράδειγμα, αγνοώντας το οικογενειακό σύστημα που εξαρχής τα δημιούργησε.
Δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά, ούτε θάψιμο όσων νιώθουμε.
Άρα; Τι κάνουμε;
Δεν υπονοώ σε καμία περίπτωση να μην είμαστε θετικοί. Το αντίθετο. Αλλά να είμαστε αυθεντικοί. Όταν περνάμε μια δυσκολία και λέμε στον εαυτό μας ότι δεν πρέπει να νιώθουμε έτσι, αναστατωνόμαστε όχι μόνο για τον πόνο μας, αλλά και από ντροπή επειδή νιώθουμε έτσι. Νιώθω ντροπή αν για παράδειγμα, μιλώντας στο τηλέφωνο με την φίλη μου και εκφράζοντας πόσο με δυσκόλεψε η τηλέκπαιδευση, το lockdown, η έλλειψη προσωπικού χώρου και χρόνου και εκείνη μου απαντήσει «μην παραπονιέσαι, η μητρότητα είναι ευλογία, θα σου λείψουν αυτά όταν μεγαλώσουν τα παιδιά».
Αντίδοτο στην τοξική θετικότητα
Η επικύρωση! Μεταδίδω το μήνυμα ότι σε ακούω, έχεις σημασία, είμαι εδώ για εσένα.
Ο ρόλος των social media
Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η τοξική θετικότητα έγινε πιο έντονη. Βομβαρδιζόμαστε από φαινομενικά τέλειες, θετικές, γεμάτες έμπνευση ζωές και βάζουμε στο μικροσκόπιο τις δικές μας που δεν είναι τόσο τέλειες (και άλλες ενοχές δηλαδή, μαζί με θυμό μέσω της σύγκρισης).
Find your tribe
Βρες τι σου ταιριάζει και διάλεξε συνειδητά ποιους ακολουθείς. Αν παρακολουθείς λογαριασμούς με τέλειες ζωές και οικογένειες που είναι όλοι αγαπημένοι, μονοιασμένοι και χαμογελαστοί, φτιάχνουν banana bread, ενώ εσύ με το ζόρι ισορροπείς μεταξύ καριέρας-μητρότητας και ψυχικής υγείας, ίσως να κάνεις ένα ξεκαθάρισμα και να ακολουθήσεις ανθρώπους σαν εσένα ( ή ακόμα καλύτερα να κάνεις συχνά digital detoxes για τα οποία θα μιλήσουμε εν καιρώ).
Σε κάθε περίπτωση να θυμάσαι:
Το να βιώνεις λύπη, θυμό, πένθος δεν σε καθιστά κάτι λιγότερο από τους άλλους. Σε καθιστά άνθρωπο.
Μην συγκρίνεσαι και ξεκίνα να φτιάχνεις το κοινωνικό σου δίκτυο με ανθρώπους που σε εμπνέουν, όχι που σε κάνουν να αμφισβητείς την ανθρώπινη φύση σου και να νιώθεις ενοχές για αυτό που νιώθεις.
Healing happens by feeling λέει το ρητό, οπότε αν αγνοήσω το feeling , πάει περίπατο το healing …
Να είσαι καλά!
Έττυ Βαρούχ, σύμβουλος ψυχικής υγείας – ψυχοθεραπεύτρια, Msc in Applied Psychology
