Αισθάνεσαι πως τσεκάρεις συνέχεια τις εφαρμογές στο κινητό σου; Πως μπαίνεις στο feed στο Instagram, στο Facebook ή στο Tik Tok κάνοντας συνεχώς scroll down; Τότε ίσως έχεις αποκτήσει εθισμό στα social media και υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό!
Πλατφόρμες όπως το Instagram προσπαθούν να βρουν τρόπους ώστε να γίνουν πιο φιλικά προς την ψυχολογία του χρήστη. Είναι ένα μικρό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, λέει η Jacqueline Sperling, PhD, ψυχολόγος στο νοσοκομείο McLean που εργάζεται με νέους που αντιμετωπίζουν αγχώδεις διαταραχές, σχετικά με τον πρόσφατο περιορισμό του Instagram. «Ακόμα κι αν αφαιρέσετε τα likes, συνεχίζουν να υπάρχουν ευκαιρίες για συγκρίσεις και σχόλια. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να μπορούν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους και εξακολουθούν να μπορούν να δημοσιεύουν σχόλια».
Βέβαια το ερώτημα είναι τι θα μείνει εάν τα ακυρώσουμε όλα αυτά; Η ταυτότητα και ουσιαστικά ο σκοπός των social media δεν θα είναι ο ίδιος. Είμαστε τόσο εξαρτημένοι από αυτά που η ζωή πριν μας φαίνεται ξένη και τρομακτική. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ενισχυτικό χαρακτήρα. Η χρήση τους ενεργοποιεί το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου απελευθερώνοντας ντοπαμίνη, μια «χημική ουσία που σε κάνει να αισθάνεσαι ευφορία» και συνδέεται με ευχάριστες δραστηριότητες όπως το σεξ, το φαγητό και η κοινωνική αλληλεπίδραση. Οι πλατφόρμες έχουν σχεδιαστεί για να είναι εθιστικές και σχετίζονται με άγχος, κατάθλιψη, ακόμη και σωματικές παθήσεις.
Σύμφωνα με το Pew Research Center, το 69% των ενηλίκων και το 81% των εφήβων στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό θέτει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε αυξημένο κίνδυνο να αισθάνεται άγχος, κατάθλιψη ή αδιαθεσία λόγω της αυξημένης χρήσης.
«Όταν το αποτέλεσμα είναι απρόβλεπτο, η συμπεριφορά είναι πιο πιθανό να επαναληφθεί. Σκεφτείτε έναν κουλοχέρη: αν οι παίκτες παιχνιδιών ήξεραν ότι δεν θα έπαιρναν ποτέ χρήματα παίζοντας το παιχνίδι, τότε δεν θα έπαιζαν ποτέ!», λέει η Sperling.
“Η ιδέα μιας πιθανής μελλοντικής ανταμοιβής κρατά τα μηχανήματα σε χρήση. Το ίδιο ισχύει και για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν γνωρίζει κανείς πόσα likes θα πάρει μια φωτογραφία, ποιος θα κάνει like και πότε. Το άγνωστο αποτέλεσμα και η πιθανότητα ενός επιθυμητού αποτελέσματος μπορούν να κρατήσουν τους χρήστες αφοσιωμένους στους συγκεκριμένους ιστότοπους.”
Μπορούμε να απεξαρτηθούμε από τα social media;
Είναι πολύ σημαντικό να βάζεις όρια στον εαυτό σου και αυτό δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται! Οι άνθρωποι συνήθως δεν παρακινούνται να αλλάξουν τη χρήση που κάνουν στα social media απλώς ακούγοντας ότι είναι κακό για αυτούς. «Είναι καλύτερο για τα άτομα να δουν ποια είναι τα όριά τους. Είναι πιθανώς μη ρεαλιστικό για τους περισσότερους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να τα εγκαταλείψουν εντελώς. Ωστόσο, μπορούν να παρακολουθούν τη συμπεριφορά τους για να δουν πώς τους επηρεάζει η χρήση τους και πώς να ενεργήσουν ως αποτέλεσμα» λέει η Sperling.
Η Sperling ενθαρρύνει τους ανθρώπους να διεξάγουν τα δικά τους πειράματα συμπεριφοράς βαθμολογώντας τα συναισθήματά τους σε κλίμακα 0-10, με το 10 να είναι το πιο έντονο συναίσθημα, πριν και μετά τη χρήση ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης την ίδια ώρα κάθε μέρα για μια εβδομάδα.
Αν κάποιος παρατηρήσει ότι αισθάνεται λιγότερο χαρούμενος μετά τη χρήση τους, τότε μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως να τα χρησιμοποιεί για λιγότερο χρόνο και να κάνει άλλες δραστηριότητες που του αρέσουν.
Επιπλέον, άλλος ένας τρόπος είναι να αντισταθείς για 10 λεπτά στο να ανοίξεις το κινητό σου. Προσπάθησε να αποσπάσεις την προσοχή σου με κάτι άλλο έτσι ώστε να μην είσαι συνεχώς πάνω από την οθόνη σου. Σκέψου ποιες στιγμές της ημέρας θες να σερφάρεις στα social media και θέσε στον εαυτό σου ένα χρονικό όριο. Δεν φαντάζεσαι πόσες ελεύθερες ώρες στην ημέρα σου μπορείς τελικά να κερδίσεις αν οριοθετήσεις την διάρκεια της δικτύωσής σου!
Διαβάστε επίσης: Η σοκαριστική έρευνα της Dove: Πως τα social media οδηγούν τα κορίτσια να διαστρεβλώνουν την εμφάνισή τους στο διαδικτυο.
