Με τις καλοκαιρινές διακοπές να βρίσκονται σε εξέλιξη, πολλοί άνθρωποι θα ανυπομονούν να διαβάσουν ένα καλό μυθιστόρημα. Ωστόσο, η τεχνολογία μας κάνει όλο και πιο δύσκολο να συγκεντρωθούμε σε μεγάλα κείμενα και πολλοί από εμάς τα παρατάμε μετά από λίγα λεπτά. Αντίθετα, βρισκόμαστε σε ένα συνεχές, ψηφιακό multi-tasking και παλεύουμε να βρούμε την ηρεμία να συγκεντρωθούμε σε οτιδήποτε, για περισσότερo από λίγα λεπτά.
Είτε εργαζόμαστε είτε χαλαρώνουμε είμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με μια οθόνη είτε πρόκειται για τηλεοράσεις, υπολογιστές, κινητά ή tablet. Τα τηλέφωνα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποφευχθούν: τα μεταφέρουμε παντού και τα χρησιμοποιούμε για πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες όπως τράπεζες ή αγορές τροφίμων, καθώς και για βίντεο, podcast ή παιχνίδια. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, οι άνθρωποι περνούν κατά μέσο όρο 5,45 ώρες την ημέρα στο Διαδίκτυο, με παρόμοια ποσοστά σε όλη την Ευρώπη – ο μέσος όρος του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκεται στις 5,75 ώρες, ενώ η Πορτογαλία βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης της Ευρώπης με περίπου 7,5 ώρες την ημέρα.
Αυτό έχει αντίκτυπο στον εγκέφαλό μας. Έχουμε συνηθίσει σε αυτό που είναι γνωστό ως προσοχή «από κάτω προς τα πάνω», όπου τα συναισθήματα ή το ενδιαφέρον πυροδοτούνται από εξωτερικά προσομοιώματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Αντί να κατευθύνουμε οικειοθελώς την προσοχή μας (γνωστή ως «από πάνω προς τα κάτω» προσοχή), τα ψηφιακά μέσα την πιάνουν, είτε το θέλουμε είτε όχι.
Το πρόβλημα με την τόση προσοχή «από κάτω προς τα πάνω» είναι ότι μας δυσκολεύει να παρακολουθούμε λιγότερο άμεσα ελκυστικές εργασίες ή εργασίες που απαιτούν πιο αργή επεξεργασία, όπως η ανάγνωση, η ανάλυση πληροφοριών ή η μελέτη.
Ψηφιακό multi-tasking
Ένα χαρακτηριστικό του τρόπου, με τον οποίο καταναλώνουμε το περιεχόμενο των media είναι ότι μας αναγκάζει να κάνουμε πολλαπλές εργασίες: εναλλάσσουμε διαφορετικούς τύπους περιεχομένου και πληροφοριών χωρίς να τα επεξεργαζόμαστε αργά. Αυτός ο τρόπος ανάγνωσης έχει αρνητικό αντίκτυπο στη σχολική απόδοση και δημιουργεί εξάρτηση – ενεργοποιεί τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου μας ως εθισμός. Με άλλα λόγια, το ψηφιακό περιεχόμενο μας «γαντζώνει» εις βάρος άλλων εργασιών.
Επιπλέον, επηρεάζει επίσης την ποιότητα του ύπνου μας, η οποία συνδέεται στενά με το εύρος της προσοχής μας.
Μέρος του προβλήματος είναι ότι έχουμε συνηθίσει να είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι με τις συσκευές μας, ακόμα και όταν πηγαίνουμε για ύπνο. Έχει αποδειχθεί ότι το φως από τις οθόνες μπερδεύει τον εγκέφαλό μας, κάνοντάς τον να πιστεύει ότι είναι μέρα, εμποδίζοντάς μας να παράγουμε μελατονίνη – την ορμόνη που μας βοηθά να κοιμηθούμε. Ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη σταθεροποίηση της μνήμης και την προσεκτική απόδοση της επόμενης ημέρας.
Επομένως, δεν είναι τυχαίο ότι τα ζητήματα ελλείμματος προσοχής αυξάνονται. Για να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι πρέπει να μην είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο. Πράγματι, υπάρχει συζήτηση για την απαγόρευση ή τον περιορισμό της χρήσης συσκευών στους χώρους εργασίας και τις τάξεις.
Καταπολέμηση των επιπτώσεων του ψηφιακού πολλαπλών εργασιών
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε τη συγκέντρωσή μας και να επεξεργαστούμε τις πληροφορίες πιο αργά.
- Μειώστε τον χρόνο χρήσης και αποσυνδεθείτε όταν πρέπει να εστιάσετε σε άλλες εργασίες. Ελαχιστοποιήστε τον χρόνο οθόνης των παιδιών και περιορίστε τα σε εκπαιδευτικό περιεχόμενο όταν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις συσκευές.
- Περάστε χρόνο σε εξωτερικούς χώρους και στη φύση. Αυτό έχει επιστημονικά αποδεδειγμένα οφέλη για το εύρος της προσοχής μας, ακόμη και για τη συνολική πνευματική μας ικανότητα.
- Κάντε άσκηση. Η σωματική δραστηριότητα είναι ευεργετική τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία. Είναι ιδιαίτερα καλό για την προσοχή, τη μνήμη, τη συναισθηματική ρύθμιση και τη διάθεσή μας.
- Βεβαιωθείτε ότι έχετε καλή υγιεινή ύπνου μειώνοντας τη διέγερση πριν τον ύπνο.
- Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, δίνοντας προσοχή στα αντιοξειδωτικά και τα μέταλλα, τα οποία είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου.
- Δημιουργήστε ρουτίνες που σας αποθαρρύνουν να παρασυρθείτε από ψηφιακές περισπασμούς. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει διαλογισμό, ακρόαση μουσικής ή ανάγνωση.
- Προσαρμόστε το περιβάλλον σας. Εάν εργάζεστε από το σπίτι, για παράδειγμα, κρατήστε έναν ξεχωριστό χώρο για εργασία και κρατήστε ό,τι έχει σχέση με την εργασία μακριά από το οπτικό σας πεδίο, εκτός εάν χρησιμοποιείται. Γενικότερα, χρησιμοποιήστε χρονόμετρα για να εκτελέσετε μεγαλύτερες εργασίες και να κάνετε μικρά διαλείμματα – μπορείτε στη συνέχεια, σταδιακά αλλά συνειδητά, να αυξήσετε τον χρόνο που αφιερώνετε για να επικεντρωθείτε σε μια εργασία. Η σειρά των εργασιών είναι επίσης σημαντική: κάντε πρώτα τις δραστηριότητες που απαιτούν περισσότερη προσοχή ή προσπάθεια και μετά ολοκληρώστε με ευκολότερες – η προσοχή μας τείνει να μειώνεται καθώς κουραζόμαστε.
Φωτογραφία εξωφύλλου: Unsplash
Διαβάστε επίσης:
Μήπως έχετε Αλτσχάιμερ χωρίς συμπτώματα;
