Μέχρι τώρα, αρκετές θεωρίες προσπάθησαν να εξηγήσουν τι κάνει κάτι αρκετά αστείο ώστε να μας προξενήσει γέλιο. Ωστόσο η αλήθεια είναι πιο περίπλοκη από αυτό που φανταζόμαστε.
Εξετάζοντας ερευνητικές εργασίες σχετικά με τις θεωρίες του χιούμορ φτάσαμε σε σημαντικές πληροφορίες σε τρεις τομείς: τα φυσικά χαρακτηριστικά του γέλιου, τα εγκεφαλικά κέντρα που σχετίζονται με την παραγωγή γέλιου και τα οφέλη του γέλιου για την υγεία. Οργανώνοντας όλες τις θεωρίες σε συγκεκριμένους τομείς, μπορούμε να συμπυκνώσουμε τη διαδικασία του γέλιου σε τρία βασικά βήματα: σύγχυση, επίλυση και ένα πιθανό σαφές σήμα. Πάμε παρακάτω να τα εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους γελάμε.
Η εξέλιξη του γέλιου
Η θεωρία της ασυμφωνίας είναι καλή στο να εξηγεί το γέλιο που βασίζεται στο χιούμορ, αλλά δεν αρκεί. Σε αυτήν την περίπτωση, το γέλιο δεν αφορά την καθολική αίσθηση ότι τα πράγματα είναι ακατάλληλα ή ασυμβίβαστα. Έχει να κάνει με το να βρεθούμε σε μια συγκεκριμένη κατάσταση που ανατρέπει τις προσδοκίες μας για κανονικότητα.
Πρώτον, χρειάζεται μια κατάσταση που φαίνεται περίεργη και προκαλεί μια αίσθηση ασυμφωνίας (ή πανικό). Δεύτερον, η ανησυχία ή το άγχος που έχει προκαλέσει η αταίριαστη κατάσταση πρέπει να επιλυθεί και να ξεπεραστεί (λύση). Τρίτον, η πραγματική απελευθέρωση του γέλιου λειτουργεί ως μια εντελώς καθαρή σειρήνα για να ειδοποιήσει τους παρευρισκόμενους (ανακούφιση) ότι είναι ασφαλείς.
Το γέλιο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα σήμα που έχουν χρησιμοποιήσει οι άνθρωποι για χιλιετίες για να δείξουν στους άλλους ότι δεν απαιτείται απάντηση μάχης ή φυγής και ότι η αντιληπτή απειλή έχει περάσει. Γι’ αυτό το γέλιο είναι συχνά μεταδοτικό: μας ενώνει, μας κάνει πιο κοινωνικούς, σηματοδοτεί το τέλος του φόβου ή της ανησυχίας. Το γέλιο επιβεβαιώνει τη ζωή.
Πώς το γέλιο μπορεί να είναι μεταδοτικό
Το γέλιο έχει μεγάλη σημασία για τη φυσιολογία του σώματός μας. Όπως το κλάμα – και το μάσημα, η αναπνοή ή το περπάτημα – το γέλιο είναι μια ρυθμική συμπεριφορά που είναι ένας μηχανισμός απελευθέρωσης για το σώμα.
Τα εγκεφαλικά κέντρα που ρυθμίζουν το γέλιο είναι εκείνα που ελέγχουν τα συναισθήματα, τους φόβους και το άγχος. Η απελευθέρωση του γέλιου σπάει το άγχος ή την ένταση μιας κατάστασης και πλημμυρίζει το σώμα με ανακούφιση.
Το χιούμορ χρησιμοποιείται συχνά σε νοσοκομειακό περιβάλλον για να βοηθήσει τους ασθενείς στην επούλωση τους, όπως έχουν δείξει μελέτες θεραπείας κλόουν. Το χιούμορ μπορεί επίσης να βελτιώσει την αρτηριακή πίεση και την ανοσολογική άμυνα και να βοηθήσει να ξεπεραστεί το άγχος και η κατάθλιψη.
Έρευνα έδειξε επίσης ότι το χιούμορ είναι σημαντικό στη διδασκαλία και χρησιμοποιείται για να τονίσει έννοιες και σκέψεις. Το χιούμορ που σχετίζεται με το υλικό του μαθήματος συγκρατεί την προσοχή και δημιουργεί ένα πιο χαλαρό και παραγωγικό περιβάλλον μάθησης. Σε ένα περιβάλλον διδασκαλίας, το χιούμορ μειώνει επίσης το άγχος, ενισχύει τη συμμετοχή και αυξάνει τα κίνητρα.
Αγάπη και γέλιο
Η ανασκόπηση αυτών των δεδομένων για το γέλιο επιτρέπει επίσης μια υπόθεση για το γιατί οι άνθρωποι ερωτεύονται κάποιον επειδή «τους κάνουν να γελάνε». Το θέμα δεν είναι μόνο να είσαι αστείος. Θα μπορούσε να είναι κάτι πιο σύνθετο. Αν το γέλιο κάποιου άλλου προκαλεί το δικό μας, τότε αυτό το άτομο σηματοδοτεί ότι μπορούμε να χαλαρώσουμε, είμαστε ασφαλείς – και αυτό δημιουργεί εμπιστοσύνη.
Αν το γέλιο μας προκαλείται από τα αστεία τους, έχει ως αποτέλεσμα να ξεπερνάμε τους φόβους που προκαλούνται από μια περίεργη ή άγνωστη κατάσταση. Και αν η ικανότητα κάποιου να είναι αστείος μας εμπνέει να υπερνικήσουμε τους φόβους μας, μας ελκύει περισσότερο. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί λατρεύουμε αυτούς που μας κάνουν να γελάμε.
Στη σύγχρονη εποχή, φυσικά, δεν σκεφτόμαστε δύο φορές να γελάσουμε. Απλώς το απολαμβάνουμε ως μια αναζωογονητική εμπειρία και για την αίσθηση ευεξίας που φέρνει. Από εξελικτική άποψη, αυτή η ίδια η ανθρώπινη συμπεριφορά έχει ίσως εκπληρώσει μια σημαντική λειτουργία όσον αφορά την επίγνωση του κινδύνου και την αυτοσυντήρηση.
Photo Credits: IStock
Διαβάστε επίσης:
Ψυχοσωματικά: Πώς εκδηλώνονται, με τι συνδέονται και πώς θα τα αντιμετωπίσεις;
