Οι φροϋδικές ιδέες έχουν περάσει το τεστ του χρόνου. Ο Sigmund Freud ήταν ο πρώτος που μίλησε για τη θεραπεία της ψυχής μέσω ενός τύπου ομιλίας που ονόμασε ψυχανάλυση. Έκτοτε, έχουν σωθεί άπειρες ψυχές που έμαθαν να μιλάνε, αντιμετώπισαν τους φόβους τους, πήγαν τη ζωή τους παρακάτω, εξελίχθηκαν, διόρθωσαν, ελάφρυναν. Αυτοί είναι οι βασικοί πυλώνες πάνω στους οποίους αναπτύχθηκαν οι θεωρίες του, οι οποίες είναι επίκαιρες ακόμα και σήμερα!
Το ασυνείδητο
Μία από τις σημαντικότερες συνεισφορές του Φρόιντ ήταν η αντίληψή του για το ασυνείδητο. Τι εννοούσε με αυτόν τον όρο;
Το να είσαι συνειδητός σημαίνει ότι έχεις επίγνωση αυτού που έχεις στο μυαλό σου. Το υποσυνείδητο (ο Φρόιντ προτιμούσε τον όρο «ασυνείδητο») αναφέρεται σε νοητικές διεργασίες που δεν γνωρίζουμε. Η θεωρία του Φρόιντ αναφέρει ότι έχουμε οδυνηρές αναμνήσεις και άλλες «ανεπιθύμητες» σκέψεις αποθηκευμένες στο ασυνείδητο. Κι αυτές δεν το γνωρίζουμε, αλλά μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά μας, ειδικά αν είναι συναισθηματικά φορτισμένες αναμνήσεις, δύσκολες, ή τραυματικές. Όσο πιο κοντά έρχονται αυτά τα μυστικά στην επίγνωση, τόσο περισσότερο μας αγχώνουν χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Για το Φρόιντ, το ασυνείδητο είναι το έδαφος για δύσκολα ζητήματα που δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε. Αλλά το να μην αντιμετωπίζουμε προβλήματα δεν τα επιλύουμε και αυτό μπορεί να καταστρέψει τη ζωή μας.
Η Ψυχανάλυση
Ο Φρόιντ ξεκίνησε την επαγγελματική του ζωή ως νευρολόγος, αλλά το 1886, αφού μυήθηκε στην έννοια της ύπνωσης, αποφάσισε να ανοίξει το δικό του ιατρείο για τη θεραπεία νευρικών διαταραχών. Η πεποίθησή του ήταν ότι εάν οι ασυνείδητες αναμνήσεις μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές, θα ήταν δυνατό να αντιμετωπιστούν και να διαχειριστούν. Ο Φρόιντ στη συνέχεια υιοθέτησε μια ελαφρώς διαφορετική μορφή ύπνωσης και διαπίστωσε ότι η ενθάρρυνση των ανθρώπων να μιλήσουν για τα προβλήματά τους, καθώς και η ανάλυση των ονείρων τους, ήταν χρήσιμη για την αποκάλυψη του ασυνείδητου. Μετά από αρκετά χρόνια, ο Φρόιντ μετονόμασε την τεχνική του σε «ψυχανάλυση».
Ανέπτυξε και βελτίωσε τεχνικές για να αποκτήσει πρόσβαση σε καταπιεσμένες μνήμες και στη συνέχεια να τις αντιμετωπίσει μόλις φτάσουν στη συνείδηση. Η θεωρία του Freud για την ασυνείδητη δυναμική έγινε ευρέως αποδεκτή. Σήμερα, μια έννοια του ασυνείδητου είναι ενσωματωμένη σχεδόν σε κάθε μοντέλο ανθρώπινης συμπεριφοράς και σε κάθε επάγγελμα, από την ψυχιατρική μέχρι το μάρκετινγκ, από την καθοδήγηση μέχρι τη διδασκαλία. Είναι μια λαμπρή και καθολική έννοια που περιγράφει μια θεμελιώδη διαδικασία για την ανθρώπινη ψυχή.
Η Βρεφική σεξουαλικότητα
Ενώ ήταν υπό ύπνωση ή κατά τη διάρκεια συζήτησης, πολλοί από τους πελάτες του Freud διηγήθηκαν ιστορίες σεξουαλικής κακοποίησης. Χρησιμοποιώντας την ψυχανάλυση, ο Freud έδωσε τη δυνατότητα στους πελάτες του να θυμούνται, να αφηγούνται και στη συνέχεια να επιλύουν περιστατικά αιμομιξίας και παρενόχλησης. Ωστόσο, σύντομα άλλαξε γνώμη για το τι συνέβαινε και ανέπτυξε μια εναλλακτική θεωρία που προκάλεσε κριτική στην εποχή του και ακόμη περισσότερο όσο περνούσε ο καιρός.
Δύο εξηγήσεις παρουσιάζονται γενικά για την αλλαγή του Freud. Το πρώτο είναι ότι ορισμένοι πελάτες, όταν ήρθαν αντιμέτωποι με στοιχεία παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, το αρνήθηκαν. Προφανώς, ορισμένοι πελάτες απλώς δεν πίστευαν ότι είχαν συμβεί τέτοια γεγονότα. Δεύτερον, στα τέλη της βικτωριανής Ευρώπης του 19ου αιώνα, το να μιλάμε για σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία ήταν τόσο πολιτικά λανθασμένο όσο το να περπατάς γυμνός στο δρόμο.
Τελικά ο Freud ανέπτυξε μια θεωρία για να εξηγήσει τη φαινομενική υποσυνείδητη ιδέα των σεξουαλικών σχέσεων όταν δεν είχε συμβεί τέτοια συμπεριφορά. Τα παιδιά, έλεγε, είχαν μια υποσυνείδητη επιθυμία να κάνουν σεξ με τον γονέα του αντίθετου φύλου. Το γεγονός ότι δεν συνέβη οδήγησε σε ένα καταπιεσμένο σεξουαλικό τραύμα.
Το Εκείνο, το Εγώ και το Υπερεγώ
Αργότερα στην καριέρα του, ο Freud ανέπτυξε μια νέα τριπλή περιγραφή του νου. Το Εκείνο αντιπροσωπεύει τα κίνητρα, τα ένστικτα και τις βιολογικές ανάγκες του ατόμου και κατά συνέπεια είναι έμφυτο. Το Εγώ αποτελεί το λογικό μέρος που αν και δεν είναι έμφυτο, αναπτύσσεται και καλλιεργείται με την επίδραση της συσσωρευμένης εμπειρίας. Τέλος το Υπερεγώ αντιπροσωπεύει όλες τις θετικές ηθικές και κοινωνικές αξίες του ατόμου, αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο την ηθική συνείδηση.
Σήμερα, αυτή η ισορροπία μεταξύ αυτών των διαφόρων τμημάτων της ψυχής είναι πιο πιθανό να εκφραστεί με νευροεπιστημονικούς όρους.
Η ερμηνεία των ονείρων
Η άποψη του Freud ήταν ότι τα όνειρα εμπνέονται από καθημερινά γεγονότα και αντανακλούν συμβολικές επιθυμίες. Ακόμη και σήμερα αναγνωρίζουμε ότι ορισμένα όνειρα έχουν συμβολική σημασία. Ο Freud έβλεπε τα όνειρα ως νοητικές διαδικασίες που αντανακλούσαν επιθυμίες. Σήμερα τα όνειρα θεωρούνται μία σειρά φανταστικών γεγονότων που διαδέχονται το ένα το άλλο με έναν οργανωμένο τρόπο ”πλάθοντας” μια ιστορία. Ουσιαστικά πρόκειται για χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στον εγκέφαλο, κατά το στάδιο του ύπνου REM.
Έγραψε περισσότερα από 20 βιβλία. Με αυτόν τον τρόπο εστίασε τη λαϊκή προσοχή στο μυαλό και στα ανθρώπινα κίνητρα. Ενέπνευσε τους ανθρώπους να αναλύσουν τη σκέψη τους και δημιούργησε τις βάσεις για ψυχοθεραπεία και θεραπεία ψυχολογικών θεμάτων.
Διάβασε ακόμη: Ψυχοθεραπεία ή Ψυχανάλυση; Ποια η διαφορά;
