Αν έχεις παιδί στην εφηβεία σίγουρα είσαι πιο εξοικειωμένη με τα ενεργειακά ποτά αφού είναι η καθημερινότητα στη ζωή τους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εμείς μένουμε έξω από το παιχνίδι! Είναι καταλληλά όμως για τη διατροφή μας και τι επιπτώσεις έχουν. Η κλινική διατροφολόγος Μαρίνα Πόγκα απαντά!
Η απήχησή τους σε πιο νεαρές ηλικίες οφείλεται στη γλυκιά φρουτώδη γεύση τους, στη «μόδα» κατανάλωσης από τους συνομηλίκους, αλλά και στην «υπόσχεση» που δίνουν για αύξηση της ενέργειας, της νοητικής και σωματικής απόδοσης. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ιδιαίτερα επιθυμητά στους νέους των οποίων η καθημερινότητα χαρακτηρίζεται από απαιτητικά ωράρια μελέτης και εργασίας, αυξημένες ανάγκες για επιδόσεις στην άθληση αλλά και αντοχές στη διασκέδαση.
Όπως με κάθε νέο τρόφιμο που κυκλοφορεί στην αγορά, όταν μάλιστα έχει τόση απήχηση, κρίνεται σημαντικό να εξετάζουμε πιο προσεκτικά τα συστατικά και τις επιδράσεις του στην υγεία, κοιτάζοντας πίσω από τους ισχυρισμούς του μάρκετινγκ.
Τι περιέχουν τα ενεργειακά ποτά;
Η άμεση ενέργεια που υπόσχονται ότι παρέχουν προέρχεται κυρίως από την καφεΐνη και το γκουαρανά, άλλα και από άλλα συστατικά που λειτουργούν ως διεγερτικά του νευρικού συστήματος και ενεργοποιούν τον μεταβολισμό, όπως ταυρίνη, τζίνσενγκ, καρνιτίνη, βιταμίνες Β και ζάχαρη.
#1 Καφεΐνη
Το διασημότερο διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος περιέχεται σε αυξημένες ποσότητες στα ροφήματα αυτά. Μια συσκευασία ενεργειακού ποτού από αυτά που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, περιέχει περίπου 80 mg καφεΐνης (1 φλ. καφέ περιέχει 100mg, ενώ 1 κουτάκι cola περιέχει 35 mg). Μακροπρόθεσμα σε άτομα που αντιδρούν αρνητικά στις επιπτώσεις της καφεΐνης και κυρίως στους εφήβους και τα μικρά παιδιά, λόγω του ανώριμου νευρικού συστήματος και του χαμηλού σωματικού τους βάρους, οι επιπτώσεις που έχουν καταγραφεί είναι ευερεθιστότητα, καρδιακές αρρυθμίες, διαταραχές του ύπνου και του γαστρεντερικού συστήματος.
Τι συμβαίνει με το συνδυασμό των ροφημάτων αυτών με αλκοόλ;
Έχει παρατηρηθεί σε μελέτες ότι ο συνδυασμός αυτός καλύπτει το αίσθημα της μέθης, με αποτέλεσμα ο χρήστης να συνεχίσει να πίνει πέραν της ανοχής του. Έχουν καταγραφεί σημαντικές καρδιαγγειακές και νευρολογικές επιπτώσεις, ακόμα και θάνατος, με αυτόν τον συνδυασμό.
Ο κίνδυνος οξείας τοξικής επίδρασης της καφεΐνης λόγω της κατανάλωσης ενεργειακών ροφημάτων φαίνεται να είναι υψηλότερος από την καφεΐνη που παίρνουμε από άλλα φυσικά τρόφιμα. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των υψηλών συγκεντρώσεων καφεΐνης στα προϊόντα αυτά, σε συνδυασμό με το επιθετικό μάρκετινγκ που απευθύνεται σε νεότερους και μη εκπαιδευμένους καταναλωτές.
#2 Γκουαρανά
Πρόκειται για μια εναλλακτική πηγή καφεΐνης (40 mg καφεΐνης/g εκχυλίσματος γκουαρανά) που σχετίζεται με αύξηση της ενέργειας και της σωματικής δραστηριότητας καθώς και μείωση του σωματικού βάρους. Πολλά προϊόντα δεν αναφέρουν την περιεκτικότητά τους σε γκουαρανά, ενώ δεν είναι βέβαιο ότι συνυπολογίζουν την περιεκτικότητά τους σε καφεΐνη στη συνολική ποσότητα που αναγράφεται στην ετικέτα του προϊόντος.
#3 Ζάχαρη
Η ζάχαρη που περιέχουν τα προϊόντα αυτά ανέρχεται έως και σε 2 κ. σούπας/ συσκευασία. Όπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη, η αυξημένη κατανάλωσή τους έχει συσχετιστεί με κίνδυνο για αύξηση του σωματικού βάρους, ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 και τερηδόνας (κυρίως στα νεαρά παιδιά).
#4 Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
Οι βιταμίνες αυτές (Β3, Β6, Β12) είναι σημαντικές για την καλή υγεία, κυρίως του νευρικού συστήματος. Ορισμένα όμως ενεργειακά ροφήματα περιέχουν εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις, με αποτέλεσμα σε περιπτώσεις υπερκατανάλωσης να έχουν καταγραφεί παρενέργειες, όπως δερματικά προβλήματα και γαστρεντερικές ενοχλήσεις.
Να καταναλώνουμε τελικά ενεργειακά ποτά;
Η αλήθεια είναι ότι οι έρευνες καταδεικνύουν πλέον αρκετούς κινδύνους, κυρίως όταν πρόκειται για αυξημένη κατανάλωση (περισσότερο από λίγες φορές την εβδομάδα) κατά κύριο λόγο από εφήβους και μικρά παιδιά και ιδιαίτερα όταν τα προϊόντα αυτά συνδυάζονται με αλκοόλ, λέει η διατροφολόγος Μαρίνα Πόγκα.
Στις συσκευασίες των περισσότερων προϊόντων αναγράφονται η περιεκτικότητα σε καφεΐνη και λοιπών συστατικών, καθώς και προειδοποιήσεις για συνετή κατανάλωση από εφήβους, παιδιά και έγκυες γυναίκες. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι ελάχιστοι καταναλωτές (πόσο μάλλον οι έφηβοι και τα παιδιά) διαβάζουν ή είναι εκπαιδευμένοι να διαβάζουν τα «ψιλά γράμματα» ενός προϊόντος με τόσο εντατικό και ελκυστικό μάρκετινγκ.
Η ρήση «παν μέτρον άριστον» ισχύει και στην περίπτωση αυτή. Περιορίστε την κατανάλωση τους σε λίγες φορές το μήνα, απόφυγε οπωσδήποτε την ανάμιξή τους με αλκοόλ, και σίγουρα απότρεψε την κατανάλωσή τους από μικρά παιδιά.
