Η επιλογή του κατάλληλου διατροφικού σχήματος για απώλεια βάρους δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το ποιο είναι το καταλληλότερο για το κάθε άτομο, εξαρτάται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες, όπως οι προσωπικές προτιμήσεις, η συνύπαρξη κάποιου νοσήματος, ο τρόπος ζωής, η φυσική δραστηριότητα, η γεωγραφική τοποθεσία που ζει κάποιος κ.α. Έτσι δεν μπορούμε εύκολα να πούμε ποια δίαιτα είναι καλύτερη ή χειρότερη από κάποια άλλη. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποιες δίαιτες ευρέως γνωστές και διαδεδομένες, που μπορεί να μην είναι καλή επιλογή για συγκεκριμένους λόγους. Ποιοι είναι αυτοί; Η κλινική διατροφολόγος Μαρίνα Πόγκα μας εξηγεί!
#1 Χορτοφαγική ωμοφαγία
Αυτή η δίαιτα κυκλοφορεί σε διάφορες εκδοχές ή παραλλαγές, αλλά η βάση είναι η ίδια – χορτοφαγική διατροφή και κατανάλωση τροφίμων που δεν έχουν υποστεί καμία επεξεργασία, ούτε καν μαγείρεμα.
Μια καλά σχεδιασμένη χορτοφαγική διατροφή μπορεί να είναι πλήρης και να μην είναι επιζήμια για την υγεία, αλλά δεν αποτελεί και καμία εγγύηση για την απώλεια βάρους. Πολλά από τα τρόφιμα που απευθύνονται σε χορτοφάγους έχουν τις ίδιες θερμίδες με αυτά που απευθύνονται και σε μη χορτοφάγους. Όταν δε μιλάμε για ωμοφαγία, αυτό προϋποθέτει ότι ένα τρόφιμο δεν πρέπει να έχει θερμανθεί πάνω από τους 40-48 οC, που σημαίνει ότι δεν πρέπει επίσης να έχει εξευγενιστεί, να έχει παστεριωθεί, να έχει υποβληθεί σε επεξεργασία για παρασιτοκτόνα ή να έχει υποστεί οποιαδήποτε άλλη επεξεργασία με οποιονδήποτε τρόπο. Γεγονός βέβαια που για πολλά τρόφιμα μπορεί να είναι αρκετά επικίνδυνο. Επιπλέον, η θερμική επεξεργασία δεν αποτελεί μειονέκτημα για όλα τα τρόφιμα, καθώς πολλά από αυτά έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία αφού μαγειρευτούν (π.χ. καρότα), ενώ κάποια άλλα δεν μπορούν να καταναλωθούν ωμά (π.χ. πατάτες).
Τέλος το ωμό φαγητό για να είναι πλήρες, είναι αρκετά χρονοβόρο να προετοιμαστεί, είναι δύσκολο να βρεθεί όταν τρώτε έξω και είναι ακατάλληλο για ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες όπως τα π. χ. για τα παιδιά και τις εγκύους. Μια τέτοια διατροφή είναι σαφώς ακατάλληλη, πιθανότατα να μη βλάψει την υγεία σας εάν εφαρμοστεί για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά μακροπρόθεσμα σίγουρα δε θα είναι ισορροπημένη και μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα.
#2 Αλκαλική Δίαιτα
Οι υποστηρικτές αυτής της δίαιτας πιστεύουν ότι εάν καταναλώνουν περισσότερες αλκαλικές απ’ ότι όξινες τροφές, θα καταφέρουν να αλλάξουν την ισορροπία του pΗ στο αίμα και έτσι θα έχουν απώλεια βάρους και περισσότερα οφέλη για την υγεία. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν μπορεί να συμβεί!
Το σώμα διατηρεί το αίμα του μέσα σε ένα πολύ συγκεκριμένο εύρος pΗ (μεταξύ 7,35 και 7,45). Εάν αυτό μεταβαλλόταν, τότε η υγεία μας θα διέτρεχε πολύ σοβαρούς κινδύνους. Η διατροφή μπορεί να αλλάξει την τιμή του pH των ούρων , αλλά αυτό δεν σχετίζεται με το pH του αίματος το οποίο δεν μπορεί να επηρεαστεί από τη διατροφή. Και αυτή η διάσημη δίαιτα λοιπόν βασίζεται σε ένα ψέμα, εάν κάποιος την εφαρμόσει πιθανότατα να χάσει βάρος λόγω του αποκλεισμού κάποιων τροφίμων και της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών. Σίγουρα όμως δεν θα έχει αδυνατίσει γιατί θα έχει καταναλώσει περισσότερες αλκαλικές απ’ ότι όξινες τροφές.
#3 Διατροφικά συμπληρώματα
Περισσότερο στο εξωτερικό και λιγότερο στην Ελλάδα, κυκλοφορούν ευρέως διάφορες σειρές συμπληρωμάτων ή υποκατάστατων γευμάτων με ένα φανταχτερό όνομα. Αυτά περιλαμβάνουν προϊόντα ενυδάτωσης, πρωινού και αντικατάστασης γεύματος. Οι συνήθεις ισχυρισμοί είναι ότι τα μείγματα αυτά περιέχουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, προσδίδοντας στον οργανισμό πολύ λίγες θερμίδες. Πολύ συχνά υποστηρίζουν ότι περιέχουν και διάφορα στοιχεία που μειώνουν την όρεξη ή αυξάνουν τον μεταβολισμό και τη μυϊκή μάζα.
Τα υποκατάστατα γεύματος λειτουργούν με γνώμονα τον περιορισμό των θερμίδων και την αποχή από το φαγητό. Βραχυπρόθεσμα μπορεί να είναι αποτελεσματικά, καθώς η ημερήσια θερμιδική πρόσληψη είναι πολύ περιορισμένη και το άτομο έχει λιγότερες πιθανότητες να παρεκκλίνει διατροφικά, όμως δεν σου παρέχουν καμία διατροφική εκπαίδευση. Η αποχή από τη διαχείριση του φαγητού δεν είναι ένας υγιής, ενδεδειγμένος και μακροπρόθεσμα βιώσιμος τρόπος απώλειας και διατήρησης του βάρους.
#4 Κετογονική δίαιτα
Πολλοί διάσημοι έχουν υποστηρίξει αυτή τη δίαιτα, η οποία κυκλοφορεί σε διάφορες εκδοχές και παραλλαγές όπως η Atkins ή η Paleo, αλλά η προϋπόθεση είναι πάντα η ίδια: πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, σχετικά υψηλή σε λιπαρά και μέτρια σε πρωτεΐνη. Ουσιαστικά αποκλείει τα δημητριακά, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια, τη σόγια, τα περισσότερα φρούτα και τα αμυλούχα λαχανικά.
Μια πολύ καλά σχεδιασμένη κετογονική δίαιτα από διαιτολόγο-διατροφολόγο, μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά, μαζί με την υπόλοιπη αγωγή, στη θεραπεία της επιληψίας. Όσον αφορά όμως την απώλεια βάρους και αυτή λειτουργεί όπως και κάθε άλλη: αποκλείοντας τόσες ομάδες τροφίμων από το καθημερινό διαιτολόγιο, μειώνονται αυτόματα οι συνολικά προσλαμβανόμενες θερμίδες, καθώς οι διατροφικές επιλογές είναι εξαιρετικά περιορισμένες και μονοδιάστατες. Επιπλέον η γρήγορη απώλεια βάρους στην αρχή οφείλεται στην αυξημένη απώλεια υγρών και γι’ αυτό τον λόγο το απολεσθέν βάρος επανακτάται εύκολα. Ταυτόχρονα η συγκεκριμένη δίαιτα μπορεί να έχει επιπλοκές στην υγεία, ειδικά αν εφαρμοστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν έχει σχεδιαστεί από ειδικό, όπως: αδυναμία, κόπωση, αϋπνία, ναυτία, πεπτική δυσφορία, αύξηση της χοληστερόλης κ.α.
Και σε αυτή τη δίαιτα δεν προωθείται η ισορροπημένη διατροφή και είναι ιδιαίτερα προβληματική όσον αφορά στην πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ινών. Γι’ αυτό το λόγο σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
Τελικά ποιες δίαιτες είναι οι καλύτερες;
Όλοι θέλουμε το καλύτερο για την εμφάνισή μας και την υγεία μας. Πρέπει όμως να έχουμε υπ’ όψιν ότι αυτό δεν θα το πετύχουμε με ένα μαγικό ραβδί (που εδώ που τα λέμε όλοι θα θέλαμε να υπάρχει), αλλά σχεδιάζοντας μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας. Ας θέσουμε στόχους που θα είναι εφικτοί, ουσιαστικοί και θα μας εξασφαλίζουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Διάβασε ακόμη: Συναισθηματική ή βιολογική πείνα; Η διατροφολόγος μας λέει τις διάφορες!
