Τα παιδιά μιμούνται ό,τι βλέπουν, και στην εποχή του διαδικτύου, αυτό που βλέπουν online είναι εμμονικές ρουτίνες ομορφιάς με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί το φαινόμενο του «Sephora kids». Η κουλτούρα της περιποίησης δέρματος γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη, και χαρακτηρίζεται από την δημόσια προβολή καθημερινών ρουτινών που περιλαμβάνουν μια πληθώρα προϊόντων.
Λέξεις όπως ορός, ρετινόλη, κολλαγόνο, απολέπιση και υαλουρονικό οξύ έχουν γίνει μέρος της καθημερινής μας γλώσσας. Αυτή η εμμονική προσοχή στο δέρμα μας, σε συνδυασμό με την κοινωνική πίεση για να επιτύχουμε μια αψεγάδιαστη λάμψη, έχει γεννήσει μια ψυχική κατάσταση που έχει ονομαστεί κοσμετορεξία, μια εξάρτηση από τη φροντίδα του δέρματος, που ορίζεται από την υπερβολική αγορά και χρήση τέτοιων προϊόντων.
Το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί κυρίως μεταξύ γυναικών, με την ηλικιακή ομάδα που επηρεάζεται να ξεκινά από νωρίς. Τα καταστήματα ομορφιάς έχουν κατακλυστεί από μικρά κορίτσια και προεφήβους που είναι εθισμένα σε καλλυντικά που δεν χρειάζονται. Αυτή η πρακτική δεν αντανακλά μόνο μια αλλαγή στα ενδιαφέροντα της ηλικιακής τους ομάδας, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει την υγεία τους.
Οι δερματολόγοι προειδοποιούν για αύξηση των ερεθισμών του δέρματος, της ακμής και της δερματίτιδας μεταξύ των πολύ νέων, ως αντίδραση σε ισχυρές δραστικές ουσίες στα προϊόντα, που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να μιμηθούν τους αγαπημένους τους influencers.
Είναι εύκολο να δεις τα σημάδια της τάσης online. Η λειτουργία αναζήτησης σε πλατφόρμες όπως το TikTok ή το Instagram αποκαλύπτει νέους που εξηγούν ρουτίνες περιποίησης του δέρματος, δείχνοντας καλλυντικά προϊόντα σαν να ήταν παιχνίδια. Σε ένα βίντεο, ένα εννιάχρονο κορίτσι περιηγείται στους διαδρόμους ενός καταστήματος ομορφιάς προσθέτοντας προϊόντα στο καλάθι της. «Ως μητέρα της, την κακομαθαίνω, και θα την αφήσω να τα χρησιμοποιήσει και ναι θα της τα αγοράσω», εξηγεί η μητέρα της, που κρατά την κάμερα.
Η ανάρτηση συνοδεύεται από τον όρο «Sephora kids» και δημοσιεύθηκε από τον λογαριασμό Candela y la Dani, που έχει περισσότερους από 13.000 ακολούθους στο TikTok. Υπάρχουν αμέτρητα παρόμοια παραδείγματα στην πλατφόρμα, καθώς και άλλοι τύποι περιεχομένου που προσκαλούν τους χρήστες να φροντίσουν το δέρμα τους.
Για να ανοίξει κανείς έναν λογαριασμό στο TikTok, πρέπει να είναι τουλάχιστον 13 ετών, σύμφωνα με την πολιτική της πλατφόρμας για την ασφάλεια και την ευημερία των ανηλίκων. Τα μικρότερα παιδιά μπορούν μόνο να εμφανίζονται σε λογαριασμούς που διαχειρίζονται ενήλικες. Για αυτόν τον λόγο, σε πολλά από τα βίντεο των Sephora kids, οι μαμάδες στέκονται δίπλα τους καθώς εφαρμόζουν τα προϊόντα τους. Η Κάσι, ένα εξάχρονο κορίτσι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κοιτάζει την κάμερα δίπλα στη μητέρα της, μιλώντας για τη ρουτίνα περιποίησης και μακιγιάζ της σε ένα βίντεο που έχει προβληθεί 33 εκατομμύρια φορές.
Για να μετρηθεί η αύξηση των αναζητήσεων για θέματα περιποίησης δέρματος, μπορεί κανείς να στραφεί σε αριθμούς που παρακολουθούν τον όγκο τέτοιου περιεχομένου σε ψηφιακές πλατφόρμες. Στη μηχανή αναζήτησης της Google, η χρήση της λέξης «skincare» έχει αυξηθεί σταθερά με την πάροδο του χρόνου, με την άνοδό της να έχει επιταχυνθεί από την πανδημία, κατά την ίδια χρονιά που εκτοξεύθηκε το TikTok.
Στο κοινωνικό δίκτυο αυτό, υπάρχουν περίπου 17 εκατομμύρια αναρτήσεις με το hashtag #skincare. Επιπλέον, τα hashtags #SephoraKids και #ChildSkinCare έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από 400 εκατομμύρια προβολές.
Η αύξηση της δερματίτιδας
Ο δερματολόγος Αλεχάντρο Λομπάτο πρόσφατα είδε έναν 13χρονο ασθενή στο Νοσοκομείο del Mar της Βαρκελώνης. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο νεαρός, συνοδευόμενος από τη μητέρα του, του παρουσίασε τα οκτώ ή εννέα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων κρεμών, μάσκας και σαμπουάν, που αποτελούν τη ρουτίνα περιποίησης του δέρματός του. «Ήμουν έκπληκτος που ένας έφηβος είχε αυτή την εμμονή και που η μητέρα του δεν έβλεπε τίποτα λάθος με αυτό», λέει ο ειδικός. Μετά την επίσκεψη, ο Λομπάτο διερεύνησε το θέμα και συνειδητοποίησε, μετά από συζητήσεις με τους συναδέλφους του, ότι το φαινόμενο γινόταν ολοένα και πιο συχνό. «Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν μεγάλο μέρος της ευθύνης για αυτό», λέει ο Λομπάτο.
Μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώθηκε στις αιτίες και τις επιπτώσεις αυτής της τάσης: τα καλλυντικά περιέχουν συστατικά που είναι τοξικά για τους ανηλίκους και πολύ ισχυρές δραστικές ουσίες. Ως αποτέλεσμα, έχει παρατηρηθεί αύξηση της δερματίτιδας. Η δερματολόγος Άλμπα Καγιέχα, που εργάζεται στην Κλινική Doctor Morales Raya της Μαδρίτης, επιβεβαιώνει ότι στην Ισπανία έχει παρατηρήσει περισσότερους προεφήβους ασθενείς με αυτήν την κατάσταση του δέρματος, καθώς και περιπτώσεις ερεθισμού και ακμής.
Το πρόβλημα, εξηγούν οι δερματολόγοι, είναι ότι οι ανήλικοι χρησιμοποιούν προϊόντα που δεν χρειάζονται, όπως ρετινόλη, υαλουρονικό οξύ και κρέμες κατά των ρυτίδων. «Δεν έχει νόημα να χρησιμοποιείς ρετινόλη πριν φτάσεις τα 25 με 30 χρόνια. Είναι προϊόν αντιγήρανσης», λέει η Καγιέχα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ενήλικοι λάτρεις της περιποίησης δέρματος δεν φροντίζουν σωστά το δέρμα τους. «Δε θα συνιστούσα τις ρουτίνες των ανθρώπων που μιμούνται αυτά τα παιδιά», λέει η δερματολόγος.
Οι συνέπειες αυτής της υπερβολής δεν περιορίζονται μόνο σε σωματικές επιπτώσεις, αλλά μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και να προκαλέσουν προβλήματα με την αυτοεκτίμηση, το άγχος και την κατάθλιψη. «Οι έφηβοι σε αυτή την ηλικία τείνουν να υποφέρουν από περισσότερα προβλήματα αυτοεκτίμησης και συναισθηματικές αλλαγές», λέει η Καγιέχα. Δηλώνει ότι η απαίτηση για να έχεις λεία, τέλεια επιδερμίδα από μικρή ηλικία είναι “μη ρεαλιστική”, δεδομένου ότι το δέρμα του καθενός έχει κάποια ατέλεια.
Δεν είναι όλα άσχημα νέα, σύμφωνα με την ειδικό: θεωρεί θετικό το γεγονός ότι η επίσκεψη στον δερματολόγο έχει γίνει της μόδας. «Εάν οι άνθρωποι αρχίσουν να πηγαίνουν από μικρή ηλικία, μπορούμε να προλάβουμε ή να ξεκινήσουμε τη θεραπεία ασθενών με προβλήματα υγείας νωρίτερα,», εξηγεί η Καγιέχα.
Η επέκταση μιας επιχείρησης
Η επίδραση του TikTok είναι σχεδόν πάντα η ίδια: ένας ή περισσότεροι δημιουργοί περιεχομένου καταγράφουν τον εαυτό τους χρησιμοποιώντας και συστήνοντας ένα προϊόν ή μια μάρκα, τα βίντεό τους γίνονται viral και σύντομα οι κρέμες, οι οροί και τα λάδια εξαφανίζονται από τα ράφια. Πολλοί influencers ομορφιάς πληρώνονται για να προωθήσουν και να οδηγήσουν τους ακολούθους τους σε συγκεκριμένα προϊόντα προσωπικής φροντίδας.
Οι υπάλληλοι σε αυτά τα καταστήματα επιβεβαιώνουν τη δύναμη της κοσμετορεξίας. Βλέπουν όλο και νεότερους πελάτες, οι οποίοι σχεδόν πάντα έρχονται αναζητώντας ένα συγκεκριμένο προϊόν ή μάρκα. «Τα σαββατοκύριακα, 12χρονα παιδιά έρχονται σε ομάδες, ζητώντας κάτι που έχουν δει στο TikTok. Ακόμη κι αν είναι ακριβό, ό,τι είναι στη μόδα εξαντλείται γρήγορα στο κατάστημα και online»,λέει ένας από τους εργαζόμενους σε ένα γνωστό κατάστημα ομορφιάς στην Πουέρτα δελ Σολ της Μαδρίτης. Στην ίδια την κοινωνική πλατφόρμα, κυκλοφορούν βίντεο με υπαλλήλους που παρουσιάζουν τα αγαπημένα αντικείμενα των Sephora kids.
Μία από τις πιο πρόσφατες αγαπημένες μάρκες των νεαρών θαυμαστών της περιποίησης δέρματος είναι η Drunk Elephant, μια σειρά κρεμών που προωθεί τη «καθαρή ομορφιά» επειδή, όπως ισχυρίζεται, «επιλέγει συστατικά με βάση τη βιοσυμβατότητα». Τα προϊόντα της πρωταγωνιστούν σε πολλά viral βίντεο. Η μάρκα εξαγοράστηκε από τον ιαπωνικό επιχειρηματικό όμιλο Shiseido το 2019 για 845 εκατομμύρια δολάρια.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Statista, οι παγκόσμιες πωλήσεις προϊόντων περιποίησης δέρματος για παιδιά και βρέφη ανήλθαν σε περίπου 4,135 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, αύξηση σχεδόν 233 εκατομμυρίων δολαρίων σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. «Αυτή η αγορά αναμένεται να αναπτυχθεί σταθερά τα επόμενα χρόνια, φτάνοντας περίπου τα 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2026», αναφέρει η ιστοσελίδα.
Οι φίλτρα και η επεξεργασία φωτογραφιών που φωτίζουν το δέρμα, καθώς και τα ακριβά προϊόντα που επιβάλλουν ακατόρθωτα πρότυπα ομορφιάς, επηρεάζουν την εικόνα και την αυτοεκτίμηση των παιδιών. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να γνωρίζουν ότι το λείο δέρμα που βλέπουν στα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι πραγματικό.
Τέλος, η ευθύνη των γονιών και των εκπαιδευτικών είναι τεράστια καθώς τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από περιεχόμενο, που μπορεί να τους προκαλέσει προβλήματα. Επιπλέον ειδικά οι γονείς τους οφείλουν να σταματήσουν να τα «χρησιμοποιούν» στα δικά τους social media. Ναι η εικόνα ενός παιδιού είναι πάντα γλυκιά, όμως πρέπει να αναλογιστούμε τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι διάφορες τάσεις και τα micro-trends που αφορούν την εικόνα στην ψυχοσύνθεση ενός παιδιού ή ενός εφήβου, που τώρα χτίζει την αυτοεκτίμηση του.
Επιμέλεια Εξωφύλλου: Πέγκυ Δαδάκη
Διαβάστε επίσης:
Δανάη Παππά και Γιώργος Γεροντιδάκης: Είναι ζευγάρι και στην ζωή
