Η συναισθηματική ανωριμότητα είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά από τους ενήλικες, με σκοπό να περιγράψουν τη συμπεριφορά ενός παιδιού που εμφανίζει αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις όπως φωνές ή κλάμα. Γνωρίζουμε, όμως, στα αλήθεια τι είναι και πώς την καταλαβαίνουμε;
Η συναισθηματική ανωριμότητα είναι το αντίθετο της συναισθηματικής νοημοσύνης. Η συναισθηματική νοημοσύνη αφορά στην κατανόηση των συναισθημάτων -των δικών μας και των άλλων- καθώς και στην ικανότητα να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας για να λύσουμε διάφορες καταστάσεις τις οποίες βιώνουμε. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουμε να χτίσουμε φιλίες και σχέσεις, συμπεριφερόμαστε με ενσυναίσθηση και αναλαμβάνουμε τις όποιες υποχρεώσεις. Πολλές φορές τα παιδιά παρουσιάζουν αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις, οι οποίες μπορεί να οφείλονται σε ελλιπή συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή σε συναισθηματική ανωριμότητα.
Ένα παιδί με συναισθηματική ανωριμότητα
- Δυσκολεύεται στον έλεγχο των συναισθημάτων και συχνά παρουσιάζει ξεσπάσματα θυμού.
- Δυσκολεύεται στη λεκτική επικοινωνία και δεν εκφράζει τα συναισθήματά του.
- Παρουσιάζει μειωμένη ενσυναίσθηση (κατανόηση συναισθημάτων των άλλων).
- Προτιμά τη ρουτίνα και αποφεύγει καταστάσεις που δεν είναι γνώριμες και μπορεί να προκαλέσουν αναστάτωση.
- Δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, γιατί οτιδήποτε νέο το ταράζει.
Πως θα διαχειριστείς τη συναισθηματική ανωριμότητα
Τα συναισθήματα καθορίζουν τη συμπεριφορά μας. Για το λόγο αυτό, οι γονείς είναι σημαντικό να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα που βιώνει κάθε μέρα όλη η οικογένεια και να συζητούν για αυτά. Για παράδειγμα: «Φαίνεσαι θυμωμένος που δεν είναι η σειρά σου να παίξεις, σε καταλαβαίνω. Ας σκεφτούμε πώς θα νιώσεις καλύτερα.» Με αυτόν τον τρόπο η μαμά ή ο μπαμπάς δείχνουν ενδιαφέρον για τα συναισθήματα του παιδιού, τα ονομάζει και συζητά λύσεις που θα βοηθήσουν το παιδί.
Ορισμένες φορές μπορούμε να μεταφέρουμε μια δική μας προσωπική εμπειρία. Για παράδειγμα: «Όταν ήμουν μικρός, φορούσα γυαλιά και με κορόιδευαν στο σχολείο» ή να δείξουμε πως και εμείς δεν τα καταφέρνουμε καλά σε όλα, π.χ. «Ούτε εγώ ήμουν καλός στο ποδόσφαιρο, όμως δοκίμασα να παίξω μπασκετ και μου αρέσει περισσότερο τελικά». Διδάσκουμε, δηλαδή, στα παιδιά πως να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και πως να δείχνουν κατανόηση σε αυτά που νιώθουν.
Είμαστε δίπλα τους και ενθαρρύνουμε τον διάλογο.
Θυμόμαστε να μην απορρίπτουμε το συναίσθημα του παιδιού αλλά χαρακτηρίζουμε τη συμπεριφορά του, θέτοντας όρια, π.χ. «Είναι οκ να θυμώνεις, μα δεν είναι οκ να πετάς τα παιχνίδια σου κάτω».
Σε κάθε ευκαιρία τονίζουμε τις θετικές συμπεριφορές ενισχύοντας έτσι και την προσπάθεια των παιδιών π.χ. «Σήμερα ζήτησες με πολύ όμορφο τρόπο να πάμε βόλτα, μπράβο».
Μερικές ακόμα χρήσιμες συμβουλές
- Να δίνετε στο παιδί σας πρωτοβουλίες να πράξει μόνο του, ακόμα και αν το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που αναμένετε – το βοηθάτε να έρχεται αντιμέτωπο με το συναίσθημά του.
- Να θέτετε μικρούς στόχους που μπορεί το παιδί σας να καταφέρει – μειώνετε την αίσθηση φόβου ή ματαίωσης.
- Να δίνετε ευκαιρίες για αλληλεπίδραση με άτομα της ηλικίας του – ενισχύετε την ενσυναίσθηση μέσω της επαφής με άτομα ίδιων επιθυμιών / αναγκών.
- Να μην παρεμβαίνετε σε συζητήσεις ή στο παιχνίδι μεταξύ φίλων – συμβάλλετε στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της ικανότητας επίλυσης προβλήματος.
Ευχαριστούμε το ΛογοCare – Κέντρο Ειδικής Αγωγής, Χαριλάου Τρικούπη 85Α, Κηφισιά, www.logocare.gr
