Αν είσαι γονιός αποκλείεται να μην έχεις σκεφτεί πως γίνεται να μεγαλώνεις με τον ίδιο ακριβώς τρόπο τα παιδιά σου και παρόλα αυτά να είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ του, στη στάση ζωής, τη συμπεριφορά τους και τις πράξεις τους. Αυτές οι διαφορές γίνονται ακόμη πιο εμφανείς όταν τα αδέρφια δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους και ο ανταγωνισμός είναι εμφανής.
Πίσω από αυτή την πραγματικότητα υπάρχει επιστημονική εξήγηση: Η θεωρία της σειράς γέννησης του Alfred Adler, ενός Αυστριακού ιατρού και ψυχοθεραπευτή του 20ου αιώνα, ο οποίος εξηγεί τη διαφορά της προσωπικότητας των παιδιών ανάλογα με τη σειρά γέννησής τους. Σήμερα, πολλοί ψυχολόγοι αναφέρονται σε αυτή τη θεωρία για να εξηγήσουν τη συμπεριφορά των ατόμων.
Ο Adler θεωρούσε τα πρωτότοκα παιδιά «νευρωτικά» επειδή δεν χρειάζεται να μοιράζονται τους γονείς τους με κανέναν. Η «εκθρόνιση» λόγω του ερχομού ενός δεύτερου παιδιού θα μπορούσε να εξηγήσει την πρώιμη έναρξη του ανταγωνισμού μεταξύ των αδελφών. Ξαφνικά, υπάρχει μια απειλή για την αμέριστη αγάπη που λάμβαναν από τους κύριους φροντιστές τους και η οποία τώρα αναγκαστικά μοιράζεται.
Στα πρώτα στάδια της ζωής, τα βρέφη βλέπουν τους γονείς τους ως πηγή ασφάλειας. Καθώς γίνονται νήπια, αρχίζουν να εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους με τη σιγουριά ότι μπορούν πάντα να επιστρέψουν στην ασφαλή αγκαλιά των γονιών τους όταν νιώσουν φόβο.
Όταν έρχεται ένα νέο μωρό, ωστόσο, σύντομα συνειδητοποιούν ότι τα χέρια που το προστάτευαν είναι τα ίδια χέρια που το σπρώχνουν μακριά, ειδικά αν βλέπουν κάποια επιθετική ή ανταγωνιστική συμπεριφορά. Για ένα εγωκεντρικό παιδί, αυτό είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό.
Τι είναι ο αδελφικός ανταγωνισμός
Η αδερφική αντιπαλότητα είναι ο ανταγωνισμός που υπάρχει μεταξύ των αδελφιών. Ανταγωνίζονται για την αγάπη, τη στοργή και την προσοχή του ενός ή και των δύο γονέων. Όταν το ένα παιδί ευνοείται, το άλλο νιώθει συναισθηματική αναστάτωση.
Σύμφωνα με τον Adler, στην προσπάθειά του να ξεπεράσει τα συναισθήματα κατωτερότητας, ένα παιδί μπορεί οδηγηθεί σε διάφορες συμπεριφορές – που δεν θα εγκρίναμε απαραίτητα- για να επιβεβαιώσει την κυριαρχία ή την ανωτερότητά του έναντι του αδερφού ή της αδελφής. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν ακόμη και ενδιαφέροντα για τομείς όπου μπορούν να διαπρέψουν καλύτερα από τον αδερφό ή την αδελφή τους.
Αν το μεγαλύτερο παιδί για παράδειγμα είναι επιδέξιο στο μπάσκετ, το μικρότερο παιδί μπορεί να αποφύγει να δείχνει κατώτερο, συμμετέχοντας σε ένα εντελώς διαφορετικό άθλημα, όπως το ποδόσφαιρο. Αν το ένα παιδί είναι πάντα σοβαρό, το άλλο παιδί μπορεί να είναι ο γελωτοποιός. Τέτοια διαφοροποιημένα ενδιαφέροντα διαμορφώνουν την προσωπικότητα των παιδιών διαχρονικά.
Όσον αφορά το φύλο, μια μελέτη με επικεφαλής τη Χίλαρι Μέρντοχ του κολλεγίου Albright στην Πενσυλβάνια αποκάλυψε ότι οι άνδρες είχαν περισσότερες σχέσεις ανταγωνισμού με τους αδερφούς τους ως παιδιά παρά με τις αδερφές τους. Ωστόσο, ο ανταγωνισμός φαινόταν να εξασθενεί στην ενηλικίωση σύμφωνα με τη μελέτη.
Αν και οι μελέτες για τα αδέρφια στη μετέπειτα ζωή είναι σπάνιες, η Σούζαν Μακ Χέιλ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Πεν Στέιτ προειδοποιεί ότι «τα παιδιά που αντιλαμβάνονται ότι το άλλο αδερφάκι είναι το αγαπημένο κινδυνεύουν να εμφανίσουν κατάθλιψη και επικίνδυνη συμπεριφορά».
Πώς να αποφύγετε την αδερφική αντιπαλότητα
10 τρόποι για να μετατρέψουμε τον ανταγωνισμό αδελφιών σε αδελφική αλληλεγγύη:
- Θέστε τους κανόνες έτσι ώστε οι προσδοκίες μεταξύ των αδερφιών να είναι ξεκάθαρες.
- Οργανώστε την κρεβατοκάμαρα έτσι ώστε κάθε παιδί να έχει τον δικό του χώρο
- Ακούστε τους λόγους για τους οποίους μαλώνουν προκειμένου να καταλάβετε τις ανάγκες τους.
- Ζητήστε τη βοήθειά τους όταν υπάρχει ένα νέο μωρό στο σπίτι.
- Κάντε δραστηριότητες που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό.
- Δείξτε την εκτίμησή σας στα παιδιά δημόσια όταν κάνουν κάτι καλό. Φροντίστε όμως, να επιστήσετε την προσοχή τους ιδιωτικά όταν κάνουν κάτι «κακό».
- Επανεξετάστε και αναθεωρήστε τους κανόνες όταν αυτοί δεν λειτουργούν.
- Ενημερώστε το μεγαλύτερο παιδί για τις ειδικές ανάγκες που έχει ένα μωρό στο σπίτι προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα την κατάσταση.
- Διδάξτε στα παιδιά τη win-win αξία όταν προκύπτουν συγκρούσεις.
- Ενισχύστε τον οικογενειακό ποιοτικό χρόνο για να «γεμίσετε» τα αποθέματα ανάγκης για αγάπη και προσοχή που νιώθουν όλοι.
Διάβασε ακόμη: Πώς θα βοηθήσεις το παιδί σου να γίνει πιο δραστήριο
