Απ’ όλες τις πλευρές λοιπόν, οι ράτσες των ζώων είναι συγγενείς με την δική μας, επειδή τα μέσα συντήρησης είναι τα ίδια για όλους, όπως ο αέρας που αναπνέουμε, γιατί, σύμφωνα με τον Ευριπίδη, ένα κόκκινο αίμα ρέει σε όλα τα ζώα και όλοι έχουν για κοινό τους πατέρα τον ουρανό και για κοινή τους μητέρα τη γη.
Θεόφραστος, Περί δικαιωμάτων των ζώων
«Δεδομένου ότι διαθέτουν κάτι από τη φύση μας, λόγω της ευαισθησίας με την οποία είναι προικισμένα, θεωρούμε ότι και τα ζώα οφείλουν επίσης να συμμετέχουν στο φυσικό δίκαιο, καθώς και ότι ο άνθρωπος υπόκειται απέναντί τους σε κάποιο είδος υποχρέωσης».
Ζαν Ζακ Ρουσώ, Πραγματείας περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων
Συνομιλώντας με τα ζώα!
Τίτλος: Οι γλώσσες των ζώων
Συγγραφέας: Εύα Μέιερ
Μετάφραση: Ειρήνη Παπακυριακού
Εκδόσεις: Καστανιώτη
Σελ.: 206
Τι αναφέρει η Εύα Μέιερ για τις διαφορετικές “γλώσσες” των ζώων και τη σχέση του ανθρώπου με αυτά;
Συνήθως για να καταλάβουμε τα ζώα τα εξανθρωπίζουμε. Τους μιλάμε σαν μικρά ανθρωπάκια και τους δίνουμε ανθρώπινες ιδιότητες και χαρακτηριστικά προκειμένου να αισθανθούμε πιο οικεία μαζί τους. Εάν έχετε ζωάκι θα έχετε παρατηρήσει πως κι εκείνο προσπαθεί να επικοινωνήσει με εσάς. Κάθε είδος όμως έχει και τις δικές του ιδιότητες και τον δικό του τρόπο επικοινωνίας. Αυτή είναι η βασική αρχή του προβληματισμού της Εύας Μέιερ, μια πολυτάλαντης Ολλανδέζας συγγραφέως.
Η Μέιερ επιχειρεί στην ουσία κάτι απλό που συνήθως αποδεικνύεται και σοφό. Ο άνθρωπος συγκρίνεται με τα ζώα έχοντας ως σταθερά το δικό του σύστημα επικοινωνίας, γλώσσας και κατανόησης του κόσμου. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος είναι ευφυής, λύνει εξισώσεις, φιλοσοφεί, ανακαλύπτει και ερμηνεύει τον κόσμο με έναν δικό του τρόπο. Ένα μυρμήγκι, ωστόσο, δεν μπορεί να γράψει την Πέμπτη Συμφωνία, αλλά μπορεί να συνεργάζεται με τα υπόλοιπα τού είδους του αποτελεσματικότερα από ότι έχουν κατορθώσει μέχρι σήμερα οι άνθρωποι μεταξύ τους…
Το ίδιο συμβαίνει και με διάφορα άλλα είδη. Αναπτύσσουν δεξιότητες που για τον δικό τους κόσμο είναι πολύ ιδιαίτερες – και αν τις συγκρίνεις μάλιστα με τις αντίστοιχες ανθρώπινες, πλεονεκτούν! Άρα, το κάθε ζώο αναπτύσσει τον δικό του «πολιτισμό» σύμφωνα με τις ανάγκες του δικού του κόσμου που προφανώς είναι προσαρμοσμένος στις σωματικές του ιδιαιτερότητες, πράγμα που είναι καθοριστικό για τον τρόπο με τον οποίο υπάρχει.
Εμείς επικοινωνούμε μέσω της γλώσσας και πάλι πολλές φορές αναρωτιόμαστε τις σκέφτεται ο άλλος και προσπαθούμε να τον «διαβάσουμε» από τις εκφράσεις και τις κινήσεις του. Την ίδια διαδικασία κάνει ο εγκέφαλός μας όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε τι θέλει να μας πει το ζωάκι μας.
Θυμάμαι όταν είχα φέρει τον Μπρούνο στο σπίτι μας πως μας παρατηρούσε για να καταλάβει τι θέλαμε από εκείνον και πόσο προσπάθησα να είμαι συνεπής και σταθερή στις εκφράσεις που χρησιμοποιούσα ώστε να τις συνδέσει με μια πράξη! Πλέον συνεννοούμαστε με τα μάτια- μου είναι μυστήριο το πως!
Ωστόσο, για να αναπτυχθεί μια σχέση ανάμεσα στο σκύλο και στον άνθρωπο, η λύση δεν είναι ο εξανθρωπισμός του σκύλου, που περνά από τη φάση του αφεντικού προς έναν υποτελή που πρέπει να υπακούει, να μαθαίνει και να ακολουθεί. Αρκεί ο άνθρωπος να παραμένει άνθρωπος και ο σκύλος να παραμένει σκύλος. Μπορούν να συνομιλήσουν μέσα από την διαφορετικότητά τους, μέσα από τις δικές τους γλώσσες και κυρίως μπορούν να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον εκπλήσσοντας αλλήλους!
Σε αυτό το αποκαλυπτικό βιβλίο η Μέιερ δίχως ακρότητες άλλα με επιστημονική αυστηρότητα και πνευματική γενναιότητα ερμηνεύει το μυστήριο της επικοινωνίας όπου η γλώσσα, το νόημα, η έκφραση αποκτούν μια άλλη διάσταση: αυτήν που αναδεικνύεται μέσα από την αρχή ότι όλα τα είδη έχουν ίδια βαρύτητα και αξία. Ίσως αυτή να είναι και η γλώσσα της δημοκρατίας: ότι δεν υπάρχει ηθικό πλεονέκτημα για κανέναν!
