Πόσο συγκλονιστικό είναι το παρακάτω ποίημα του Άγγλου ποιητή Γουίλφρεντ Όουεν! Είναι το τελευταίο ποίημα που έγραψε πριν πέσει νεκρός από τις σφαίρες των Γερμανών, μια εβδομάδα μόλις πριν την υπογραφή της ανακωχής!
Τώρα οι άντρες θα φεύγουν ευχαριστημένοι με αυτό που
καταστρέψαμε.
Ή, δυσαρεστημένοι, να βράζει το αίμα τους και να το φτύνουν.
Θα είναι ταχύποδες, τρέχοντας με την ταχύτητα της τίγρεως.
Κανείς δεν θα λύνει τους ζυγούς, παρότι τα Έθνη ταξιδεύουν
μακριά από τη πρόοδο…
Σε τρία εμβληματικά μυθιστορήματα, η λογοτεχνία αποτύπωσε την μεγάλη τραγωδία του πολέμου.
Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον
Είμαι νέος. Είμαι είκοσι χρονών. Μα από τη ζωή μονάχα την απελπισία έχω γνωρίσει, αυτή την αγωνία, το θάνατο και το πιο επιπόλαιο, το πιο παράλογο αλυσόδεμα της ζωής σε μιαν άβυσσο πόνου. Βλέπω να σπρώχνονται οι λαοί, να χτυπούν ο ένας τον άλλον και να σκοτώνονται δίχως να λένε τίποτα, δίχως να ξέρουν τίποτα, με τρέλα, πειθήνια κι αθώα.
Είναι τα λόγια – παρακαταθήκη του νεαρού στρατιώτη Πάουλ Μπόυμερ, που μαζί με μια παρέα συμμαθητών του βρέθηκε από τα θρανία στα χαρακώματα, στην πρώτη γραμμή του μετώπου
Το μυθιστόρημα Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον εκδόθηκε το 1929 και χαρακτηρίστηκε ως το πιο συναρπαστικό λογοτεχνικό έργο για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταφράστηκε σε 45 γλώσσες, έκανε εκατομμύρια πωλήσεις και γυρίστηκε δύο φορές σε κινηματογραφική ταινία.
Εριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδεν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον, μετ. Γεωργία Δεληγιάννη – Αναστασιάδη, εκδ. Μίνωας, σελ.: 304
Αποχαιρετισμός στα όπλα
Ο Χέμινγουεϊ με τον γνωστό, δικό του, απλό και βαθύ τρόπο γραφής που τον έκανε διάσημο και κατανοητό συγγραφέα παγκοσμίου φήμης, γράφει στα 30 του χρόνια τον εμβληματικό Αποχαιρετισμό στα όπλα, για τον ζόφο και την φρίκη του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου και τα ανεξίτηλα τραύματα που άφησε στις ζωές των ανθρώπων. Το έργο που θα γίνει παγκόσμια επιτυχία είναι εμπνευσμένο από τις εμπειρίες του συγγραφέα στο Μεγάλο Πόλεμο, τη φρίκη του οποίου μεταφέρει μέσω του ήρωά του, υπολοχαγού Φρέντερικ Χένρι, ο οποίος υπηρετεί ως οδηγός ασθενοφόρου στον ιταλικό στρατό.
Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Αποχαιρετισμός στα όπλα, μτφ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Καστανιώτης, σελ.: 400
Ο Καλός στρατιώτης Σβέικ
Στους δρόμους της Πράγας μπορεί σήμερα να συναντήσετε έναν άνθρωπο που ο ίδιος δεν θα νιώσει ποτέ τι ρόλο έπαιξε στην Ιστορία της νέας αυτής μεγάλης εποχής. Τραβάει το δρόμο του ήσυχα-ήσυχα, δεν ενοχλεί κανένα, ούτε σκοτίζεται που δεν τον κυνηγούν οι δημοσιογράφοι για να του πάρουν συνέντευξη. Αν τον ρωτούσατε για τ’ όνομά του θα σας απαντούσε απλά και φυσικά: Είμαι ο Σβέικ. Κι όμως, αυτός ο ήσυχος, ο σεμνός και φτωχοντυμένος άνθρωπος είναι ο παλιός καλός στρατιώτης Σβέικ. Και πιστεύω ότι η δόξα του δεν θα σβήσει ακόμα και τώρα που έχουμε δημοκρατία στην Τσεχοσλοβακία.
Μέσα από τις περιπέτειες του Σβέικ καυτηριάζει τη βαρβαρότητα ενός πολέμου, στιγματίζει την παράλογη «εξουσία» της στρατιωτικής γραφειοκρατίας και περνάει το μήνυμα διαμαρτυρίας του λαού στις «εντολές» των κυβερνήσεων για πολέμους με στόχο τις πολιτικές επιδιώξεις, καμουφλαρισμένες πίσω από το όνομα της ελευθερίας ή της δημοκρατίας
Γιάροσλαβ Χάσεκ, Ο Καλός στρατιώτης Σβέικ, μτφ Ασημίνα Βουρδάμη, εκδ. Νίκας, σελ.: 448
Διαβάστε επίσης: Ουκρανία: To Netflix αναστέλλει όλες τις παραγωγές στη Ρωσία
