- Πως γνωρίζουμε ότι η κλιματική αλλαγή όντως συμβαίνει;
Για πάνω από έναν αιώνα, οι επιστήμονες έχουν κατανοήσει τους κανόνες της φυσικής της ατμόσφαιρας, ενώ τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες μελέτες για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα αέρια του θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και άλλα σε μικρότερες συγκεντρώσεις) παγιδεύουν τη θερμότητα και δεν την αφήνουν να διαφύγει στο διάστημα. Συνδυασμένα με τις γνωστές σε όλους μας, τρύπες του όζοντος στην εξώτερη ατμοσφαιρική στοιβάδα της Γης, συντελούν στην αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας αλλά και του εδάφους.
Κατά τη βιομηχανική επανάσταση όπου ξεκίνησε η καύση άνθρακα και άλλων ορυκτών καυσίμων, τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, τα χυτήρια και οι ατμομηχανές εξέπεμπαν τεράστιες ποσότητες βλαβερών αερίων στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα, η θερμοκρασία της γης να ανεβαίνει σταθερά κάθε χρόνο. Στην σύγχρονη εποχή, τα παγόβουνα λιώνουν, η στάθμη του νερού ανεβαίνει, τα ζώα που δεν προλαβαίνουν να προσαρμοστούν, κινδυνεύουν με εξαφάνιση, ενώ οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι φωτιές γίνονται ολοένα πιο συχνό και σοβαρό φαινόμενο.
2. Πως γνωρίζουμε ότι η κλιματική αλλαγή προκλήθηκε από ανθρώπους;
Οι επιστήμονες έχουν μελετήσει προηγούμενες αλλαγές στο κλίμα για να κατανοήσουν τους παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν θέρμανση ή ψύξη στον πλανήτη. Οι μεγάλες αλλαγές αφορούν στην ηλιακή ενέργεια, στην κυκλοφορία των μεγάλων ρευμάτων των ωκεανών, την ηφαιστειακή δραστηριότητα και στην ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Δεν ευθυνόταν πάντα ο άνθρωπος γι’ αυτές τις αλλαγές.
Για παράδειγμα, πριν από 300 χρόνια, ο συνδυασμός μειωμένης ηλιακής απόδοσης και αυξημένης ηφαιστειακής δραστηριότητας είχε προκαλέσει την κάθετη πτώση της θερμοκρασίας σε πολλά μέρη του πλανήτη, με αποτέλεσμα οι Λονδρέζοι να κάνουν skating στον Τάμεση. 56 εκατομμύρια χρόνια πριν, μετά από έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, ελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες μεθανίου, με αποτέλεσμα την απότομη αύξηση της θερμοκρασίας που με τη σειρά της οδήγησε σε μεγάλη εξάτμιση των υδάτων των ωκεανών και στην εξαφάνιση πολλών ειδών.
Παρόλα αυτά, οι φυσικές επιρροές στο κλίμα εμφανίζονται με αργούς ρυθμούς που διαρκούν ενίοτε και εκατομμύρια χρόνια. Δυστυχώς, η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι πλέον εκείνη που επηρεάζει περισσότερο τις κλιματικές αλλαγές. Βέβαια, τα αέρια του θερμοκηπίου δεν είναι οι μόνες ενώσεις που μεταβάλλουν το κλίμα. Η καύση ορυκτών καυσίμων παράγει διοξείδιο του άνθρακος και άλλες ενώσεις που ευθύνονται για την κατακόρυφη αύξηση της γήινης θερμοκρασίας.
3. Γιατί πρέπει να ανησυχούμε για την αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη;
Η περίοδος 2011-2020 ήταν η θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί ποτέ, καθώς η παγκόσμια μέση θερμοκρασία ξεπέρασε τα προβιομηχανικά επίπεδα κατά 1,1 °C το 2019. Η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη αυξάνεται επί του παρόντος με ρυθμό 0,2 °C ανά δεκαετία. Επιπλέον, πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο καιρός και το κλίμα είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Ο καιρός αλλάζει συνεχώς, ενώ το κλίμα υπολογίζεται ότι χρειάζεται 30 χρόνια περίπου για να αλλάξει!
Όσο μικρός κι αν μας φαίνεται ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας, στην πραγματικότητα προκαλεί τεράστιες αλλαγές στο κλίμα. Τον Ιούνιο του 2020, μια πόλη στη Σιβηρία σημείωσε αύξηση 37.2 βαθμών, ενώ στην Αυστραλία οι επιστήμονες έχουν προσθέσει ένα νέο χρώμα στους χάρτες καιρού για περιοχές όπου η θερμοκρασία ξεπερνά τους 51 βαθμούς Κελσίου!
4. Είναι τα πλαστικά το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ωκεανοί μας;
Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των ωκεανών μας αλλά γι’ αυτό πρέπει η παγκόσμια κοινότητα και οι κυβερνήσεις να πάρουν κατεπειγόντως δραστικά μέτρα. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι τα πλαστικά δεν αποτελούν μεγάλο πρόβλημα. Περίπου 4,8 με 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς, ενώ στη Μεσόγειο επιπλέουν 1455 τόνοι! Το πλαστικό σκοτώνει θαλάσσια ζώα, επιδρά αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα και εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα απ’ όπου καταλήγει και στο πιάτο μας (με βάση τα στοιχεία της Greenpeace Hellas).
Τεράστιο πρόβλημα των ωκεανών είναι τα δίχτυα και η παράνομη αλιεία. Ουσιαστικά η υπεραλιεία καταστρέφει σιγά σιγά τη ζωή στους ωκεανούς. Επιπλέον, τα παραγαδιάρικα σκάφη ρίχνουν τόσες πετονιές που φτάνουν να τυλίξουν ολόκληρη τη γη 500 φορές κάθε μέρα. Στην ουσία, μια χελώνα απειλείται πολύ περισσότερο από τα δίχτυα παρά τις πλαστικές σακούλες.
5. Τι επιβάλλεται πλέον να κάνουμε εμείς.
Στην σύγχρονη εποχή, είναι γνωστές σε όλους μας οι συνήθειες που μπορούμε να υιοθετήσουμε σε προσωπικό επίπεδο για την σωτηρία του πλανήτη μας. Ανακυκλώνουμε φανατικά! Υπάρχουν παντού μπλε κάδοι και καμία δικαιολογία να μην χρησιμοποιούνται! Ενημερωνόμαστε για τον σωστό τρόπο που ανακυκλώνουμε τα προϊόντα που πετάμε.
Ας μην αφήνουμε ανοιχτή τη βρύση επ’ αόριστον και ας μη γεμίζουμε την μπανιέρα. Καταλαβαίνω πως όλοι μας θέλουμε να αισθανθούμε λίγο όπως η Κλεοπάτρα, αλλά εκείνην την έπαιρνε να καταναλώνει λίγο παραπάνω νερό, εμάς όχι!
Δε χρειάζεται να είναι όλα τα φώτα του σπιτιού ανοιχτά και οι συσκευές σε λειτουργία. Χρησιμοποιούμε λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας και βγάζουμε τις συσκευές που δε χρησιμοποιούμε από την πρίζα.
Φυτέψτε! Γλάστρες ή δέντρα, στο σπίτι ή σε μαζικές πρωτοβουλίες. Εκτός από τις μελισσούλες, βοηθούμε και τη φύση να πάρει μιαν ανάσα!
Χρησιμοποιούμε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Αξιοποιούμε τα ΜΜΜ!
Στον 21ο αιώνα δε χρειάζεται να ξοδεύουμε τόσο χαρτί! Σημειώνουμε στο κινητό ή τον υπολογιστή μας. Μπορεί να μην το βλέπουμε από το παράθυρό μας, αλλά έχουμε αποψιλώσει τον μισό Αμαζόνιο για να γράψουμε τη λίστα με τα ψώνια μας!
Τέλος, παίρνουμε μέρος στην ώρα της Γης. Δε φαντάζεστε πόσο καλό κάνουμε στον πλανήτη μας!
