Zωγράφος, γλύπτης, κινηματογραφιστής, συγγραφέας και συλλέκτης, πρωτοπόρος του κινήματος της Pop Art, ο εισηγητής του δόγματος “Όλοι δικαιούνται 15 λεπτά φήμης” απολαμβάνει ακόμα και 35 χρόνια μετά το θάνατό του, την μεγαλύτερη αναγνώριση, που θα μπορούσε να ελπίζει καλλιτέχνης του 20ου αιώνα. Γιατί ο Andy Warhol ήταν ο απόλυτος εκφραστής του 20ού αιώνα.
Ήταν ο πρώτος που εξερεύνησε τη σχέση μεταξύ της καλλιτεχνικής έκφρασης, του “πολιτισμού της διασημότητας” και της διαφήμισης. Η ανάμειξη των τριών έφερε τη γέννηση της pop art, με την αποθέωση των βιομηχανικών προϊόντων, τις ιδιαίτερες αποτυπώσεις διάσημων προσώπων, τις ταινίες του και τη μουσική των Velvet Underground, που ακόμα και σήμερα ακούγεται απόκοσμα μοναδική.
Ο Andy Warhol χρησιμοποίησε όλα τα μέσα για να δημιουργήσει τέχνη: σκίτσο, ζωγραφική, εκτύπωση, φωτογραφία, μεταξοτυπία, γλυπτική, φιλμ και μουσική. Το στούντιο του, The Factory, ήταν ο τόπος που έφερε κοντά διανοούμενους, καλλιτέχνες, drag queens, συγγραφείς, μποέμ, ανθρώπους του δρόμου, αστέρια του Hollywood και πλούσιους συλλέκτες. Ο Warhol αποθέωσε τους ιδιαίτερους ανθρώπους και αποθεώθηκε από όλους τους ανθρώπους. Ακόμα κι από εκείνους που δεν ήξεραν ότι η κονσέρβα της σούπας τους, ήταν σχεδιασμένη από τον ιδιοφυή κύριο Warhol.
Η γέννηση του pop μύθου
O Andy Warhol (Andrew Warhola), γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1928 σε μια γειτονιά του Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια. Οι γονείς του ήταν Σλοβάκοι μετανάστες. Ο πατέρας του ήταν ανθρακωρύχος και η μητέρα του κεντήστρα. Ήταν το μικρότερο από τα 4 παιδιά τους. Ο πατέρας του πέθανε από περιτονίτιδα, όταν ο Άντι ήταν 14 ετών, αλλά είχε καταφέρει να μαζέψει αρκετές οικονομίες για να μπορέσει ο γιος του να πάει στο κολέγιο. Είχε καταλάβει ότι ο «βενιαμίν» του αν και δυσλεκτικός, ήταν ασυνήθιστο και ταλαντούχο παιδί. Παρακολούθησε δωρεάν μαθήματα στο Ινστιτούτο Κάρνεγκι του Πίτσμπουργκ και σπούδασε εφαρμοσμένες τέχνες, εικονογραφικό σχέδιο και γραφιστική.
Τα πρώτα καλλιτεχνικά βήματα και ο Αλέξανδρος Ιόλας
Όταν αποφοίτησε το 1949, έχοντας στο χέρι το πτυχίο των Καλών Τεχνών, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να γίνει επαγγελματίας καλλιτέχνης. Τότε άλλαξε και την κατάληξη του ονόματός του από Warhola σε Warhol. Κέρδισε τα πρώτα του χρήματα σχεδιάζοντας παπούτσια για τον βιοτέχνη Israel Miller. Για να χτίσει την καριέρα που ονειρευόταν, συναναστρεφόταν με πλούσιους συλλέκτες και ιδιοκτήτες γκαλερί. Τότε άρχισε να φτιάχνει βιβλιαράκια που τα δώριζε σε ανθρώπους που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν να γίνει γνωστός. Κάποια στιγμή τον πρόσεξε ο Αλέξανδρος Ιόλας, και τον προώθησε στο περιοδικό “Glamour” σαν εικονογράφο.
Ο γνωστός Έλληνας γκαλερίστας τον βοήθησε επίσης να διοργανώσει την πρώτη του έκθεση με εικονογραφήσεις των έργων του Truman Capote του Αμερικανού συγγραφέα για τον οποίο ο Warhol έτρεφε έναν εμμονικό θαυμασμό. Κι αυτό ήταν η αρχή της καριέρας του πιο επετυχημένου καλλιτέχνη όλων των εποχών.
Τα ‘60s και η Pop art
Δεν άργησε να γίνει σύμβολο του νεωτερισμού προκαλώντας αντιδράσεις στους συντηρητικούς κύκλους των φιλότεχνων. Το σημαντικότερο όλων όμως, ήταν ότι πρωτοστάτησε σε ένα νέο καλλιτεχνικό κίνημα, την «Pop Art»: το κίνημα που κατόρθωσε να παντρέψει την υψηλή με την εμπορική τέχνη.
Στο τέλος της δεκαετίας του ’50, αφοσιώθηκε περισσότερο στη ζωγραφική και το 1961 παρουσίασε δημόσια τα πρώτα σχέδια της pop art ζωγραφικής του. Οι πίνακες απεικόνιζαν καταναλωτικά αγαθά ευρείας κατανάλωσης, επηρεασμένος από τις εμπορικές διαφημίσεις της εποχής. Το 1962, παρουσίασε σε έκθεση τις εμβληματικές κονσέρβες σούπας Cambell, (32 πορτρέτα κονσέρβας με σούπα Campbell με 32 διαφορετικές γεύσεις), όπως επίσης και τα μπουκάλια της Coca-cola, τις ηλεκτρικές σκούπες και τα χάμπουργκερς.
Μεγάλη επιτυχία είχαν επίσης και τα έργα του “Green Coca-Cola Bottles” (1962), “192 One Dollar Bills” (1962), “24 Statues of Liberty (1962), οι 30 Mona Lisas (1963) και “Brillo Soap Pads Box” (1964).
Ο προσωπικός ζωγράφος των Celebrities
Όλοι οι πλούσιοι και διάσημοι, ήθελαν ένα πορτρέτο τους από τον Andy Warhol. Στην πραγματικότητα αν δεν σε ζωγράφιζε ο Warhol, δεν ήσουν διάσημος! Ζωγράφισε προσωπογραφίες σε μεταξοτυπίες, την Marilyn Monroe, την Elizabeth Taylor, τον John Lennon, το ζεύγος Jackie και John Kennedy, James Dean, Mick Jagger και του Mao Tse-Tung, που ήταν οι πιο αγαπημένοι του. Τα πορτρέτα ήταν φόρος τιμής αλλά και κριτική της φήμης. Η επανάληψη στα έργα του συμβόλιζε πώς το πρόσωπο χάνει την αξία του και μεταμορφώνεται σε καταναλωτικό αγαθό: Δηλαδή το τίμημα της διασημότητας.
«Το να βγάζεις χρήματα είναι τέχνη, το να δουλεύεις είναι τέχνη, αλλά οι καλές μπίζνες είναι η καλύτερη τέχνη»
Εκτός της ζωγραφικής και των εφαρμοσμένων τεχνών, είχε και άλλα ταλέντα, όπως γλυπτική, κατασκευή παπουτσιών, μουσικός παραγωγός, και πειραματίστηκε και με τη ψηφιακή τέχνη. Χρησιμοποίησε υπολογιστές για να δημιουργήσει το μουσικό βίντεο “You are the one”, με πρωταγωνίστρια τη φίλη του, Debbie Harry. Ανέβασε επίσης μια φορά και ένα πολύ πρωτότυπο θεατρικό έργο στη Νέα Υόρκη τον Αύγουστο του 2001, παρουσιάζοντας τις τηλεφωνικές του συνομιλίες με την ηθοποιό και καλλιτέχνιδα Brigid Berlin, καθώς επίσης και το μιούζικαλ “Man on the Moon”, που έγραψε μαζί με τον John Phillips των “Mamas and the Papas”.
Το θρυλικό “Factory”
Το 1964 άνοιξε το δικό του καλλιτεχνικό στούντιο και το ονόμασε “The Factory”, μια τεράστια αποθήκη καλυμμένη με φύλλα αλουμινίου και βαμμένη με ασημί χρώμα. Αρχικά βρισκόταν σε ένα βιομηχανικό χώρο της 47ης Λεωφόρου αλλά αργότερα μεταφέρθηκε δυο φορές σε άλλη διεύθυνση. Έγινε γρήγορα το πιο αγαπημένο στέκι καλλιτεχνών, όλων των μελών της avant garde και underground κουλτούρας, τοξικομανών, ομοφυλόφιλων, μουσικών και φιλότεχνων.
Τότε ήταν που υιοθέτησε και το αμίμητο look του με τα γυαλιά με χοντρό σκελετό, τα μαύρα ζιβάγκο και τα μαύρα δερμάτινα μπουφάν .
Στο “Factory” τον αποκαλούσαν Drella, παρατσούκλι που του έδωσαν συνδυάζοντας τον Dracula και τη Cinderella, υπογραμμίζοντας έτσι τις δύο πλευρές της προσωπικότητάς του.
Η ζωή του ισορροπούσε γοητευτικά ανάμεσα σε «αυλικούς», ωραίες γυναίκες, ναρκωτικά, σεξ, πάρτι και πλούσιους κληρονόμους. Εκεί είναι που γνωρίζει και τον Lou Reed, και γίνεται φίλος του και μάνατζερ της μπάντας του, των Velvet Underground και σχεδιάζει το εξώφυλλο του πρώτου τους δίσκου, «The Velvet Underground & Nico”.
Το εξώφυλλο του άλμπουμ των Rolling Stones “Sticky Fingers” ήταν δικό του. Όπως επίσης και τα εξώφυλλα δίσκων τεράστιων καλλιτεχνών όπως των Aretha Franklin, Liza Minnelli, John Lennon, Rolling Stones και της Blondie, που ήταν η αγαπημένη του μούσα.
inter/VIEW: Το περιοδικό που άλλαξε τα 60s
Το 1969 ίδρυσε το περιοδικό μόδας “ inter/VIEW” μαζί με τον Βρετανό δημοσιογράφο John Wilcock, που φιλοξενούσε συνεντεύξεις με διασημότητες. Οι οδηγίες που είχε δώσει στους συνεργάτες του περιοδικού, ήταν να φτιάξουν ένα μουσικό περιοδικό με συνεντεύξεις-πορτρέτα, αλλά στα όρια της πορνογραφίας. Φέτος το “Interview” γιόρτασε τα 50 του χρόνια.
Andy Warhol: Ο πατέρας των reality
Μέσα στο Factory ο Andy Warhol, φωτογραφίζει και κινηματογραφεί οτιδήποτε συμβαίνει, αδιαφορώντας για το τι θεωρείται «εμπορικό» και τι όχι, δεν υιοθετεί καμία κινηματογραφική νόρμα και κάνει πρωταγωνιστές του underground πρόσωπα ή παρακμιακές ντίβες.
Ναι, η λέξη κανονικότητα δεν θα χαρακτήριζε ποτέ την εκκεντρική προσωπικότητα του Andy Warhol. Άλλωστε η κανονικότητα δεν συμβαδίζει με την ευφυία. Πέθανε στις 22 Φεβρουαρίου 1987, στα 59 του χρόνια. Είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο για μια απλή επέμβαση αφαίρεσης χολής.
“Ο θάνατος είναι το πιο ντροπιαστικό πράγμα που μπορεί να σου συμβεί, καθώς κάποιος πρέπει να φροντίσει τις “λεπτομέρειές” σου”
Andy Warhol
Διάβασε περισσότερα: Τα πιο διάσημα έργα τέχνης που εξυμνούν τον Έρωτα
