Η πανδημία με βρήκε στις 12 Μαρτίου να δουλεύω στο γραφείο Τύπου μια μεγάλης Πολυκλινικής. Στην αρχή όλοι μας και πρωτίστως οι γιατροί βρέθηκαν κάπως αιφνιδιασμένοι αλλά ψύχραιμοι. Προχωρώντας οι μήνες μετά τα κλασικά πρώτα δεύτερα και λοιπά καλοκαιρινά lock downs, πρωτίστως οι γιατροί, οι εργαζόμενοι στην Κλινική και αργότερα εγώ κι όλοι οι γνωστοί και φίλοι μου άρχισαν να εμβολιάζονται.
Όλοι χαλαρά και χωρίς γκρίνια έκαναν την πρώτη και τη δεύτερη δόση ανακουφισμένοι και συγκρατημένα αισιόδοξοι. Το καλοκαίρι μας ήταν κάτι σαν το καλοκαίρι της αγάπης. Μας βρήκε όλους μαζί μονιασμένους και εμβολιασμένους, έτοιμους να κατακτήσουμε τις θάλασσες και τις ακτές.
Το επόμενο καλοκαίρι (επίσης της αγάπης) ήρθα στο νέο μου εργασιακό περιβάλλον όπου επίσης ήταν όλοι εμβολιασμένοι, ακόμη και (οι υπέροχα χαλαρές) εικοσιπεντάχρονες συνάδελφοι. Δεδομένης, λοιπόν, αυτής της καθολικής αντιμετώπισης του κοντινού μου περιβάλλοντος, θεώρησα ως αξίωμα ότι όλοι οι περισσότεροι, Αθηναίοι τουλάχιστον, θα είχαν εμβολιαστεί! Αλλά τελικά το αξίωμα ήταν απλό θεώρημα, μια που ήρθαν τα νούμερα για να με διαψεύσουν.
Τι αποκαλύπτουν -αλήθεια- τα νούμερα της Metron Analysis;
Τι αποκαλύπτει η έρευνα της Metron Analysis; Στο ερώτημα «για ποιους λόγους δεν σκέφτεστε να κάνετε το εμβόλιο κατά της Covid-19», οι απαντήσεις που προέρχονται από τον σκληρό πυρήνα του ανορθολογισμού και της άρνησης της πραγματικότητας είναι συγκρατημένες. Ενδεικτικά, μόνο το 3,8% πιστεύει ότι «αλλοιώνει το DNA», το 1,2% ότι «έχει τσιπάκι», το 0,6% γιατί «δεν το επιτρέπει η θρησκεία», το 1,1% γιατί πιστεύουν ότι «δεν υπάρχει ο ιός», το 8,9% γιατί θεωρούν ότι «η νόσος είναι ήπια».
Η μεγάλη μάζα των ανεμβολίαστων δεν στηρίζει την άρνησή της στον ανορθολογισμό, αλλά στον φόβο και την ατελή γνώση. Το 57,8% των ανεμβολίαστων φοβούνται ότι το εμβόλιο «μπορεί να μην είναι ασφαλές και να έχει παρενέργειες». Επίσης, το 24,6% πιστεύει ότι «δεν θα είναι αποτελεσματικό», το 5,8% είναι αισιόδοξο ότι δεν θα κολλήσει την ασθένεια και το 11,1% θεωρεί ότι δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Ακόμη και το 25,7% που «δεν πιστεύει στα εμβόλια» άνετα εντάσσεται, όχι στον ανορθολογισμό, αλλά σε μια «μόδα» της τελευταίας δεκαετίας, προ Covid, που αναπτύχθηκε από γιατρούς στο πλαίσιο μιας εναλλακτικής ιατρικής.
Συμπέρασμα; Η μεγάλη μάζα των ανεμβολίαστων δεν στηρίζει την άρνησή της στον ανορθολογισμό, αλλά στον φόβο και την ατελή γνώση.
Η προσέγγιση των αρνητών
Η χρυσή συνταγή της προσέγγισης όσων αντιδρούν στον εμβολιασμό, πάντως, φαίνεται ότι είναι κάτι που ακόμα αναζητείται σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο εντοπισμός σχετίζεται απόλυτα με την ιδιαιτερότητα του κάθε ατόμου και της κάθε κοινωνίας, σημειώνουν οι ψυχολόγοι.
Δύο είναι οι βασικές απόψεις που πρέπει να συγκεραστούν: πόσο πιθανό είναι να νοσήσω και πόσο μπορεί να κινδυνεύσω από το εμβόλιο. Κατά συνέπεια το μήνυμα που εκπέμπεται θα πρέπει να είναι διπλό, αλλά ο τρόπος δεν μπορεί να είναι όμοιος. «Υπάρχουν λαοί, όπως βλέπουμε κυρίως σε ασιατικές χώρες που πείθονται περισσότερο από το επίσημο κράτος. Υπάρχουν άλλα σημεία του πλανήτη, όπως αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, οι λαοί των οποίων θα πείθονταν ευκολότερα από σοβαρούς επιστημονικούς φορείς.
Στην Ελλάδα πάλι δεν έχουμε τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη στην Πολιτεία και μάλλον ούτε τόσο στους επιστημονικούς φορείς. Η λειτουργία της κοινωνίας μας βρίσκεται μεταξύ της ατομικιστικής και της κολεκτιβιστικής. Έχει σημασία για μας τι θα μας πουν οι οικείοι μας, ο οικογενειακός μας γιατρός, ο φαρμακοποιός μας. Αυτοί θα είχαν πιθανότατα περισσότερο αποτέλεσμα»
«Η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων» Εμμάνουελ Καντ
Πέρα όμως από τις έρευνες ή τις θεωρίες συνομωσίας ο αρνητής ουσιαστικά απορρίπτει όλα τα δεδομένα που αποδεικνύουν ότι στον 20ό αιώνα η σημαντικότερη μείωση της θνησιμότητας προήλθε από πρωτοβουλίες των συστημάτων δημόσιας υγείας, όπως ο μαζικός εμβολιασμός και η δημόσια υγιεινή, που χρηματοδοτήθηκαν από κράτη και συλλογικές πρωτοβουλίες.
Ο αρνητής, λοιπόν, που υποστηρίζει ότι είναι ατομικό του δικαίωμα να μην κάνει ένα εμβόλιο, αρνείται ουσιαστικά όλα τα επιτεύγματα που προσέφεραν στην ανθρωπότητα τα συστήματα δημόσιας, καθολικής υγείας. Υιοθετεί, αντίθετα, την πιο ακραία νεοφιλελεύθερη άποψη, σύμφωνα με την οποία η προσωπική ασφάλεια και ευημερία δεν σχετίζεται με την ευημερία και την ασφάλεια του κοινωνικού συνόλου. Αδιαφορεί, παραδείγματος χάριν, για συνανθρώπους του οι οποίοι δεν μπορούν να εμβολιαστούν (βρέφη, ορισμένες κατηγορίες ασθενών κοκ) και οι οποίοι θα προστατεύονταν αν εξασφαλιζόταν η ανοσία αγέλης ή εάν εξαφανιζόταν πλήρως η ασθένεια.
Ουσιαστικά ο αρνητής των εμβολίων αναπαράγει, χωρίς ίσως να το συνειδητοποιεί, την προτεσταντική ρήση που είχε κάνει μόδα στα 80s η κυρία Θάτσερ και έλεγε ότι «δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν μόνο τα άτομα». Ακόμη και όταν νομίζει ότι το κάνει με αντικαπιταλιστικούς και αντισυστημικούς όρους, επειδή καταδικάζει τη λειτουργία των πολυεθνικών του φαρμάκου, στην ουσία αναπαράγει το οικονομικό μοντέλο στο οποίο στηρίζεται η λειτουργία αυτών των εταιρειών.
Η μάχη βέβαια απέναντι στη βλακεία είναι καταδικασμένη εκ προοιμίου. Η μάχη όμως απέναντι στα διάφορα ανόητα δόγματα που προωθούν τη βλακεία ίσως ακόμα μπορεί να κερδηθεί.
